Generatie 07

GENERATIE  07               1590 – 1690

07.a1   JAN SANTEGOETS,   zoon van Henrick Jan   06.c2, ±1588 – ±1655
07.a2 METKE SANTEGOETS, dochter van Henrick Jan   06.c2, ±1588 – ±1655
07.b1   HEYLKE SANTEGOETS,   dochter van Mathys Jan   06.c3, ±1595 – >1678
07.b2   ANNA  SANTEGOETS,   dochter van Mathys Jan   06.c3, ±1597 – >1656
07.b3   MARIA  SANTEGOETS ,   dochter van Mathys Jan   06.c3, ±1599 – >1642
07.b4   JENNEKE  SANTEGOETS , dr van Mathys Jan  06.c3, ± 1601 – <1645
07.c1   HENRICA  SANTEGOETS ,   dochter van Peeter Jan   06.c4, 1609 – >1655
07.c2   MERIKE SANTEGOETS ,   dochter van Peeter Jan  06.c4, 1612 – <1675
07.c3   ADRIAEN  SANTEGOETS,   zoon van Peeter Jan   06.c4, ±1615 – >1675
07.c4   JAN  SANTEGOETS ,   zoon van Peeter Jan   06.c4, 1619 – 1689
07.c5   ADAM  SANTEGODTS,   zoon van Peeter Jan   06.c4, 1619 – >1675
07.c6   JENNEKE  SANTEGOETS,   dochter van Peeter Jan   06.c4, 1626 – 1686
07.d1   NICLAES  SANTEGOETS ,   zoon van Jan Henrick   06.a3, 1596 – 1681
07.d2   MARIA  SANTEGOETS,   dochter van Jan Henrick   06.a3, ±1597 – <1680
07.d3   HENRICK  SANTEGOETS,   zoon van Jan Henrick   06.a3, 1598 – 1670
07.d4   MECHTELD  SANTEGOETS,   dr van Jan Henrick   06.a3, ±1602 – >1674
07.d5   ADRIAEN  SANTEGOETS,   zoon van Jan Henrick   06.a3, ±1604 – <1668
07.d6   GOYAERT  SANTEGOETS,   zoon van Jan Henrick   06.a3, ±1606 – 1667
07.e1   HENRICK  SANTEGOETS,   zoon van Adriaen Henrick   06.a1, 1600 – 1656
07.e2   ANNA  SANTEGOETS,   dr van Adriaen Henrick   06.a1, ±1602 – 1629
07.e3   BEELKE  SANTEGOETS,   dr van Adriaen Henrick   06.a1, ±1604 – >1669
07.e4   ENGELKE SANTEGOETS,   dr van Adriaen Henrick   06.a1, ±1606 – >1673
07.e5   MEREY  SANTEGOETS,   dr van Adriaen Henrick   06.a1, ±1608 – >1660
07.e6   JENNEKE  SANTEGOETS,   dr van Adriaen Henrick  06.a1, ±1610 – >1670
07.f1   WOUTER  SANTEGOETS,   zoon van Adriaen Aert 06.d2, ±1602 – >1629
07.f2   MERIKE  SANTEGOETS,   dr van Adriaen Aert   06.d2, ±1604 – >1629
07.f3   GYSSELKE  SANTEGOETS,   dr van Adriaen Aert   06.d2, ±1606 – >1629
07.f4   AERT  SANTEGOETS,   zoon van Adriaen Aert   06.d2, 1608 – >1654
07.g1   HENRICK  SANTEGOETS,  natuurl. zoon van Jan A. 06.e2, ±1604 – ±1668
07.g2   GOYAERT  SANTEGOETS,   zoon van Jan Andries   06.e2, ±1606 – 1695
07.g4   ANDRIES  SANTEGOETSzoon van Jan Andries 06.e2, ±1610 – 1666
07.g6   CATELYN  SANTEGOETS,   dr van Jan Andries 06.e2, ±1615 – >1673
07.g7   JAN  SANTEGOETS,   zoon van Jan Andries   06.e2, 1617 – 1689
07.g8   MARIKE  SANTEGOETS,   dr van Jan Andries   06.e2, ±1618 – >1687
07.g9   PEETER   SANTEGOETSzoon van Jan Andries 06.e2, 1620 – ±1685
07.h01   CATELYN  SANTEGOETS,   dr van Roelof Andries  06.e3, ±1606 – <1669
07.h04   HENRICK  SANTEG0ETS,   zoon van Roelof A.  06.e3, ±1612 – 1664
07.h05   EVERT  SANTEG0ETS,   zoon van Roelof Andries   06.e3, ±1614 – ±1670
07.h06   ANDRIES  SANTEGOETS,  zoon van Roelof A.  06.e3, ±1616 – >1668
07.h07   JAN  SANTEGOETS,   zoon van Roelof Andries   06.e3, 1618 – 1670
07.h08   HEYLKE  SANTEGOETS,   dr van Roelof Andries   06.e3, ±1620 – <1681
07.h09   ANNA  SANTEGOETS,   dr van Roelof Andries   06.e3, 1622 – <1681
07.h10   ADRIAEN  SANTEGOEDS zoon van Roelof A.  06.e3, ±1624 – ±1675

Onderstaande families leefden in een roerige tijd. Bij de personen staat vaak e.e.a. vermeld. Als u kennis wilt nemen van deze periode in de geschiedenis klik dan hier.


07.a1   JAN SANTEGOETS

07.a1   JAN SANTEGOETS,   zoon van Henrick Jan   06.c2

Geboren : rond 1588 ,  overleden : rond 1655.
Gehuwd met : Engeltje, dochter van Jan Jacob van de Sande. Zij overlijdt rond 1670.
Kinderen :
08.a1   Henrick,  gedoopt in Boxtel in oktober 1619
08.a2   Jenneke,  geboren rond 1622
08.a3   Heylke,  geboren rond 1626
08.a4   Adriaentje,  gedoopt in Boxtel op 8 februari 1629. Zie 07.h07
08.a5   Marycke,  gedoopt in Boxtel op 4 februari 1633
08.a6   Jan,  geboren rond 1635

Als Jan rond 1615 in het huwelijk treedt, zijn de schermutselingen voortvloeiende uit de Tachtigjarige Oorlog tijdelijk opgeschort en is het Twaalfjarig Bestand van kracht. Van die pauze in de strijd wordt door beide partijen gebruik gemaakt om hun vestingen te versterken, waarvan de kosten natuurlijk weer op de bevolking wordt verhaald. Bij het aflopen van het Bestand in 1621 begint de ellende weer. Brandschattingen door de Staten, brandbrieven van Spaanse muiters, Frederik Hendrik steekt dorpen in brand en gijzelt boeren, Maurits onderneemt pogingen om Den Bosch en Antwerpen te veroveren, hetgeen mislukt.

In 1624 koopt

Enkele dagen hierna stelt Jan een verkoopcedulle op voor de bezittingen van zijn inmiddels overleden vader 2. De volledige akte is bij de levensbeschrijving van deze vader vermeld. De uiteindelijke verkoop omvat :

Hiermee zijn nog niet alle zaken geregeld, want in december koopt Jan

en de andere helft verwerft hij tegen een jaarlijkse cijns van 45 gulden, waarvan 20 gulden over vier jaar mag worden gelost voor 400 gulden en de resterende 25 gulden over acht jaar voor 500 gulden, alsmede een jaarlijkse rente van 25 gulden welke eveneens losbaar is met 500 gulden.5 Verder belooft Jan om met Maria Lichtmis en Pasen in totaal een bedrag van 2200 gulden permissiegeld te betalen. Bij de akte betreffende de jaarlijkse cijns van 45 gulden staat in de marge dat in 1629 20 gulden is gelost en dat ook de resterende 25 gulden zijn afgelost. De datum van deze aantekening is januari 1645.

In 1625 gaan de transakties verder.

Rond deze tijd worden karren gevorderd om graan te vervoeren naar het leger bij Breda, maar de Staatsen verbieden dit. De bevolking is van dit conflict weer de dupe. In den Bosch en omstreken heerst de pest.

1629 betekent een keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog, want den Bosch wordt ingenomen door de Staatsen. Dezen pretenderen daarmee ook de Meierij in hun bezit te hebben, zodat de bevolking aan beide partijen belasting moet gaan betalen, nog afgezien van overlast die de legers en muiters van beide kampen bezorgen. Maar het leven gaat verder en in 1655 vindt er bij Jan weer gezinsuitbreiding plaats en verkoopt hij

Als gevolg van de verovering van den Bosch krijgen de hervormden vrij spel en worden er zelfs predikanten beroepen in verschillende steden en dorpen. Bovendien moeten alle kerken aan de hervormden worden overgedragen. De bevolking wil echter noch de predikanten accepteren, noch de kerken overdragen. Vanaf 1655 wordt de pest weer heviger en blijft aanhouden tot eind 1638. In dat jaar worden de


Ondanks de veelvuldige aan- en verkopen is Jan de schrijfkunst niet meester 16:

Boxtel R.94 f.45v 1638

In 1639 is hij weer actief. Hij koopt dan

In 1640 is er weer overlast van Spaanse muiters en in 1641 zijn er relletjes vanwege het verstoren van een R.K. godsdienstoefening met Pasen. Op het einde van dat jaar vermeldt een akte dat Jan een bedrag van 72 gulden tegoed heeft.20
Een jaar later verkoopt Jan met anderen ‘ zekere henne gerechte gedeelten in een parceel teullants, gelegen binnen deser baronie van Boxtel inde gehuchte vande Roont, genoempt de Weeten, houdende in het geheel ontrent vyff vierde vaets.21.

Hierna wordt het 1646 alvorens Jan weer wordt vermeld. Hij belooft dan

Laatstgenoemde clausule was niet overbodig, want in de marge is vermeld dat pas in 1656 deze zaak als afgehandeld kan worden beschouwd.

In 1648 wordt de vrede van Munster gesloten welke een einde maakt aan de Tachtigjarige Oorlog. Voor de bevolking in Brabant breekt dan een tijd aan van achteruitstelling, uitbuiting en armoede. De hervormde godsdienst moet in de Meijerij worden ingevoerd en er worden predikanten benoemd. Alle funkties op bestuurlijk gebied moeten door hervormden worden bezet.

In datzelfde vredesjaar verkoopt Jan ‘ een stuck heylants gelegen binnen der baronnye van Boxtel inden hertganck van Luycel.23  Twee jaar later koopt hij ‘ een heycamp gelegen binnen deser baronnye van Boxtel inden hertganck van Lennisheuvel inde Dorsingen.24

Als men de verpondingsboeken uit deze tijd bekijkt, staat Jan daarin te boek als de eigenaar van een 16-tal stukjes land in Munsel en Onroy.’ 25. De jaarlijkse lasten daarvoor bedroegen 37 gld – 16 st -4 oort.

In 1654 wordt de laatste akte genoteerd die op Jan betrekking heeft. Hij koopt daarbij


Hierna is Jan overleden, misschien als gevolg van de pest die in 1655 weer opkomt.

In 1659 verkoopt

Dit alles samen met haar kinderen. Vervolgens koopt zij  :

Anderhalf jaar later vindt de erfdeling plaats van de goederen van wijlen Engelke en Jan, nadat eerst de goederen van Adriaentien zijn afgescheiden.33  Het bezit blijkt te bestaan uit :


1 Boxtel R.85 f.20v  2 Liemde R.70 f.32v  3 Liemde R.29 f.63  4 Boxtel R.85 f.31  5 Den Bosch R.1429 f.309  6 Liemde R.29 f.109  7 Idem f.115  8 Boxtel R.85 f.48v  9 Idem f.54v  10 Idem f.57  11 Oirschot R.150 f. III, 98  12 Not.416  f.25v  13 Boxtel R.94 f.141v  14 Not.418 f.19  15 Boxtel R.94 f.337  16 Idem f.45v  17 Idem f.350 18 Liemde R.36 f.15v  19 Boxtel R.94 f.357v  20 Liemde R.36 f.147v  21 Boxtel R.95 f.35v  22 Boxtel R.96 f.3  23 Idem f.135  24 Boxtel R.97 f.122  25 Boxtel Gem.Arch. Verpondingen F2, Munsel + Onroy f.1  26 Boxtel R.98 f.212  27 Boxtel R.99 f.160  28 Boxtel R.99 f.181v  29 Liemde R.40 f.38v  30 Idem f.58v  31 Liemde R.41 f.106v 
32 Boxtel R.102 f.9  33 Boxtel R.103 f.12v


naar Top

07.a2   METKE  SANTEGOETS

07.a2   METKE  SANTEGOETS,   dochter van Henrick Jan   06.c2

Geboren : rond 1590 ,  overleden : na 1611.

De enige akte die op Metke betrekking heeft, is de belofte van haar vader om 200 gulden te reserveren voor de ‘ susteren vant convent vande Marienborch des derde regels van Sint Franciscus, gelegen bynnen deser stadt Shertogenbosch opte Uulenborch ‘, welke terstond na zijn overlijden zullen worden betaald ‘ ende dit ter oirsaecken van dat Metken des voirscreven Henrix dochtere is ontfangen, gecleet, geprofessyt ende haren leven lanc sal worden onderhouden int convent voirscreven.1 . Wat er van Metke geworden is na de overgave van den Bosch in 1629, toen de kloosters werden ontbonden of ernstig in hun bestaan belemmerd, is niet bekend.


1 den Bosch R.1457 f.283


07.b1   HEYLKE SANTEGOETS

07.b1   HEYLKE SANTEGOETS,   dochter van Mathys Jan   06.c3

Geboren : rond 1595 ,  overleden : na 1678.
Gehuwd : rond 1622 met Lambert, zoon van Jan Gysbert Conincx.
Lambert overlijdt voor 1663.
Kinderen : Jan, Theodorus, Gysbert, Aleyt, …..

Heylke of Helena is een van de vier dochters van Mathys Santegoets. Andere kinderen heeft laatsgenoemde kennelijk niet, want al zijn bezittingen worden aan die dochters overgedragen of nagelaten. In 1634 gebeurt dit met de ‘Rondacker‘ in Lennisheuvel 1, de erfdeling vindt plaats in 1642.2

In 1678 maakt zij haar testament en noemt haar kinderen Jan, Dirck en Aleyt als haar erfgenamen.4  Uit de ondertekening blijkt dat Heylke de schrijfkunst niet machtig was: ‘ d’merck Heijltien Mattijssen Santegoets testatrice

Boxtel Not.421 18 april 1678

1 Boxtel R.94 f.171v  2 Boxtel R.95 f.36  3 Boxtel R.100 f.73  4 Not.421 dd.1678-04-18 

naar Top

07.b2   ANNA  SANTEGOETS

07.b2   ANNA  SANTEGOETS,   dochter van Mathys Jan   06.c3

Geboren : rond 1597 ,  overleden : na 1656.

Gehuwd : met Hendrick, zoon van Goyaert van de Ven, welke na 1642 overlijdt.
Kinderen :  ?

Anna komt als doopheffer voor in de jaren 1633 1 en 1656 2, en wordt verder genoemd in de akten van 1634 en 1642 welke boven reeds zijn vermeld.
Bij de erfdeling in 1642 valt haar ten deel ‘ zeker woonhuys mette hoffstat, hoff, boogart ende erffenisse daeraen gelegen ‘ in Lennisheuvel en het vierdedeel ‘ in eenen heycamp in Luycel, ….. onder last van een loopen erffroggen jaerlycx ende drye capuynen jaerlycx, alsmede onder last van het vierde deel in hondert gulden capitael ende in vyftich gulden capitael.‘ Bovendien moet zij aan haar zuster Maria nog 125 gulden betalen.

Wanneer Anna gestorven is, is niet bekend, in 1678 echter blijkt zij te zijn overleden.


1 Boxtel DTB.2 dd.1633-02-04  2 Boxtel DTB.8 dd.1656-02-01


07.b3   MARIA  SANTEGOETS

07.b3   MARIA  SANTEGOETS ,   dochter van Mathys Jan   06.c3

Geboren : rond 1599 ,  overleden : na 1642.
Gehuwd : ?

Van Maria zijn alleen de akten uit 1634 en 1642 bekend. In beide gevallen is zij vergezeld van haar momboiren, zodat zij op die momenten niet getrouwd is. Waarschijnlijk is zij ook nooit tot een huwelijk gekomen.
Bij de erfdeling in 1642 valt haar ten deel :


07.b4   JENNEKE  SANTEGOETS

07.b4   JENNEKE  SANTEGOETS , dochter van Mathys Jan   06.c3

Geboren : rond 1601 ,  overleden : na 1645.
Gehuwd : rond 1635, met Lucas, zoon van Antonis Dirck Stevens.
Deze is ook na 1645 overleden.
Kinderen : ?

Bij de akte van 1634 blijkt Jenneke nog niet gehuwd te zijn. In datzelfde jaar verklaart zij
in de naeme desselffs Mathys hueren vader ‘ dat een jaarlijkse rente van 3 gulden is gelost, zodat de oorspronkelijke akte van 1616 als nietig kan worden beschouwd.1 
Bij de erfdeling in 1642 is Jenneke wel gehuwd en ontvangt zij :


1 den Bosch R.1493 f.46v  2 Boxtel R.95, 1645-01-02

naar Top

07.c1   HENRICA  SANTEGOETS

07.c1   HENRICA  SANTEGOETS ,   dochter van Peeter Jan   06.c4

Gedoopt : in Boxtel op 19 sept 1609 ,  overleden : voor 1655.
Gehuwd : met Henrick, zoon van Henrick Eymers. Hij overlijdt na 1655, maar is daarvoor nog hertrouwd.
Kinderen : ???

Behalve de doopakte1  is van Henrica of Hendricxke alleen een overeenkomst bekend tussen haar nagelaten man en haar broers en zusters 2 :


1 Boxtel 1  2 Boxtel R.99 f.32 


07.c2   MERIKE SANTEGOETS

07.c2   MERIKE SANTEGOETS ,   dochter van Peeter Jan   06.c4

Gedoopt : in Boxtel op 2 apr. 1612 ,  overleden : voor 1675.
Gehuwd : op 14 febr. 1654 in Boxtel met Hendrik, zoon van Jan Andries Santegoets 07.g1 .
Kinderen :  zie Hendrik Santegoets, 07.g1.

Behalve de doopakte1  heeft alle verdere informatie over Merike betrekking op haar huwelijk met Hendrik. Die informatie is daarom bij Hendrick (07.g1) opgenomen.


1 Boxtel DTB.2

naar Top

07.c3   ADRIAEN  SANTEGOETS

07.c3   ADRIAEN  SANTEGOETS   zoon van Peeter Jan   06.c4

Geboren : rond 1615 ,  overleden : na 1675.
Gehuwd : met Gertrudis
Kinderen :
08.p1   Theodorus,  gedoopt in Boxtel op 4 mrt 1653
08.p2   Peter,  gedoopt in Boxtel op 1 feb. 1656. Geen verdere gegevens bekend.
08.p3   Marieke,  gedoopt in Boxtel op 14 nov. 1658.
08.p4   Gerarda,  gedoopt in Boxtel op 19 aug. 1662

In de verpondingsregisters welke na de Vrede van Munster in 1648 werden aangelegd, staat Adriaen geregistreerd onder Lennisheuvel.1  Hij blijkt dan eigenaar van een  ‘teulhuys‘ met omliggend land plus nog twee andere stukken land, waarvoor hij in totaal 2 gld – 8 st -4 penningen moet betalen.

In 1655 wordt een akkoord gesloten tussen de erfgenamen van zuster Hendricxke (zie aldaar) en de andere kinderen, waarbij ook Adriaen met name wordt genoemd.2
De nalatenschap van zijn ouders wordt in 1656 verdeeld.3  Adriaen krijgt daarbij:

Rond deze tijd heeft Adriaen een gezin met kleine kinderen waarbij nog om de paar jaar gezinsuitbreiding plaats vindt, althans volgens het doopboek.4
Verdere gegevens over Adriaen ontbreken nagenoeg geheel. Zijn kinderen worden in 1675 genoemd in het testament van zijn broers Jan en Adam, waarbij Adriaen volgens de tekst nog niet ‘wylen‘ is.5


1 Boxtel Gem.Arch. F2 Lennisheuvel f.1  2 Boxtel R.99 f.32  3 Idem f.91v  4 Boxtel 8  5 Not. 4715 f.316 

naar Top

07.c4   JAN  SANTEGOETS

07.c4   JAN  SANTEGOETS ,   zoon van Peeter Jan   06.c4

Gedoopt : in Boxtel op 19 jan 1619, overleden : in Boxtel op 19 sep 1689.
Gehuwd : in Boxtel in de protestantse kerk op 26 jan 1664 met Geritke, dochter van Jan Craenen.11
Kinderen : geen

In de Verpondingsboeken welke na de Vrede van Munster in 1648 werden samengesteld, staat Jan vermeld onder Lennisheuvel als eigenaar van ‘t Nieulant inde Mylestraet, hey aen Coevoort, Cranenbocht, Driesacker metten dries daeraen gelegen, een dries in de Mylestraet, het heyvelt in de Sweelders ende het driesken aen de Loop ‘, hetgeen alles bij elkaar 3 gld – 10 st – 12 pen per jaar kost.1

In 1655 wordt ‘Het accoirt tusschen Hendrick Hendricx Eymers ende de kinderen Peeter Jan Santegoets’ gesloten,2  waarbij ook Jan met name wordt genoemd. Bij de erfdeling in 1656 krijgt Jan 3:

Twee jaar later koopt hij bij een publieke verkoping enkele bomen.4

In 1660 wordt de volgende akte geregistreerd 5 :

Not. 4721 f.95          1660-05-08

In de marge staat nog geschreven:

Van de twaalf jaar is er dan nog maar één verstreken.

In 1664 heeft Jan trouwplannen, waarop de volgende akte betrekking heeft 6 :

Uit bovenstaande akte blijkt, dat het als zeer belangrijk wordt ervaren om bezittingen in dezelfde familie te houden. In de marge bij deze akte hebben Jan en Geertruyt in 1666 het volgende laten opnemen :

In 1669 volgt weer een aanvulling 9:

Uit deze akte blijkt min  of meer dat Jan en Gertruyt met een broer en een zus van Jan een zakelijke relatie hebben. In feite komt het er op neer dat zij veel dingen gezamenlijk deden, mogelijk zelfs samen woonden. Een aanwijzing daarvoor vormt het testament dat Jan en Adam in 1675 lieten opmaken 10 :

Na zijn overlijden worden zijn goederen als volgt getaxeerd 11 :


1 Boxtel Gem. Arch. Verpondingen F2 Lennisheuvel f.5  2 Boxtel R.99 f.32  3 Idem f.91v  4 Boxtel R.163 dd 1658-11-02 
5 Not.4721 f.93v  6 Not.4711 f.190  7 Boxtel R.100 f.136  8 Not.4711 f.192a  9 Not.4715 f.316  10 Boxtel R.135 f.112v 11 Boxtel DTB.28.1 f.07

naar Top

07.c5   ADAM  SANTEGODTS

07.c5   ADAM  SANTEGODTS,   zoon van Peter Jan   06.c4

Gedoopt : in Boxtel op 26 oktober 1619 ,  overleden : na 1675.
Ongehuwd.

Afgezien van de vermelding in het doopregister van Boxtel-wordt Adam voor het eerst genoemd bij de erfdeling van de goederen van zijn ouders in 1656.1
Daarbij is hem ’te loote ende te deele’ gevallen:

Verdere gegevens over Adam ontbreken tot 1675, wanneer hij met zijn broer Jan een testament maakt op de langstlevende.2  Zie hiervoor de voorafgaande pagina’s. Uit de ondertekening blijkt dat Adam in tegenstelling met zijn broer de schrijfkunst wel meester was:

Not. 4715 f.316 1675-05-23

1 Boxtel R.99 f.91v  2 Not.4715 f.316


07.c6   JENNEKE  SANTEGOETS

07.c6   JENNEKE  SANTEGOETS,   dochter van Peeter Jan   06.c4

Gedoopt : in Boxtel op 6 juli 1626, overleden in Boxtel op 10 aug 1686.
Gehuwd : in Boxtel op 30 december 1658 met Jan Jan Jacobs.
Als Jan is overleden hertrouwt Jenneke in 1672 met Cornelis Lambert van der Cruys, weduwnaar van Geritke Aerts.

Bij de erfdeling in 1656 van de goederen van haar ouders krijgt Jenneke toebedeeld 1 :

Na haar huwelijk in Boxtel in 1658 is van Jenneke niets bekend, tot 1672 de huwlijksvoorwaarden voor haar tweede huwelijk worden geregistreerd 2  :

In 1675 wordt Jenneke nog genoemd in het testament van haar broers Jan en Adam 3, hetgeen hierboven bij Jan in extenso is opgenomen. Na haar overlijden in 1686 vindt een taxatie van haar bezit plaats 4 :


1 Boxtel R.99 f.93v 2 Not.4714 f.353 3 Not.4715 f.316  4 Boxtel R.131 f.76v

naar Top

07.d1   NICLAES  SANTEGOETS

07.d1   NICLAES  SANTEGOETS ,   zoon van Jan Henrick   06.a3

Geboren : in 1596 ,  overleden : in Best op 17 mrt 1681.
Gehuwd : in Best op 1 feb 1628 met Maria, dochter van Lambert Christiaen van Creyelt. Zij overlijdt in Best op 15 sep 1677.
Kinderen :
08.b1   Jenneke,  gedoopt in Best op 18 dec 1628. Tweeling!
08.b2   Lambert,  gedoopt in Best op 18 dec 1628. Tweeling, kort na geboorte overleden.
08.b3   Lambert,  gedoopt in Best op 16 mei 1631.
08.b4   Jan, gedoopt in Best op 19 apr 1634.
08.b5   Margareta,  gedoopt in Best op 6 jan 1637.
08.b6   Catharina,  gedoopt in Best op 5 aug 1639.

Begin 1628, als Claes met Maria in het huwelijk treedt, is de toestand in de Meierij van ’s Hertogen-bosch niet erg rooskleurig. De Tachtigjarige Oorlog is dan aan de gang en de bevolking heeft veel te lijden van rondtrekkende troepen of muitende soldaten, nog afgezien van de grote sommen geld die men moet opbrengen om de strijdende partijen te betalen. Bovendien heerst er pest.

Enkele maanden na zijn huwelijk pacht Claes in de buurtschap Notelen een huis met grond 1  :

Enkele maanden later houdt dezelfde weduwe een uitverkoop en Claes is daar als de kippen bij om zich ‘een smeervat ende torffbyll‘ voor 8 stuiver aan te schaffen , alsmede ‘een swarte koey’ voor 29 gulden en 17 stuiver.2  Als hem op het einde van het jaar nog een tweeling wordt geboren is zijn geluk compleet, terwijl om hen heen de pest veel slachtoffers eist, zodat in Oirschot zelfs speciale regels worden opgesteld om uitbreiding daarvan zo mogelijk te voorkomen.

In 1629 wordt den Bosch veroverd, waarna het geharrewar begint wie het in de Meierij voor het zeggen heeft. Beide partijen heffen belasting en de bevolking is weer de dupe. In de volgende jaren is alleen de regelmatige gezinsuitbreiding in het gezin van Claes te noemen. Omdat een van de kinderen opnieuw als Lambert wordt gedoopt, (ook bij de tweeling was een Lambert) is het waarschijnlijk dat de mannelijke helft van de tweeling spoedig na de geboorte is overleden. Pas in 1640 komt er ander leven in de brouwerij in de vorm van het kopen van

In 1644 wordt in diverse akten melding gemaakt van een geschil betreffende de bevoegdheden van schepenen en schatheffers in Oirschot. Ook Claes legt daarbij enkele verklaringen af 4  :

1644%20handtekening
Not. 4719 f.4 1644-10-10

In ditzelfde conflict wordt ook door de oude heer Jan Santegoets, de vader van Claes, een verklaring afgelegd. In 1646 is deze zaak nog steeds slepende, zoals uit de volgende akte blijkt 5 :

1646%20handtekening
Not.4719 f.85 1646-08-02

Inmiddels is in het begin van het jaar 1646 door ‘Niclaes Jan Santergoets‘ e.a. beloofd, ‘ als schuldnaeren principael eene jaerlyxe rente van vyff gld. sjaers te betaelen alle jaer op H. Drie Coninge dach, ende dat van goede ende te dancke ontfangen penningen van hondert gulden capitaels ‘,6  en heeft hij als gecommitteerde van de gemeynte van Oirschot de schadtheffers van hun taak ontheven 7 .
In ditzelfde jaar overlijdt ook zijn vader, nadat in 1641 zijn moeder reeds is overleden.

De Tachtigjarige Oorlog wordt in 1648 beëindigd door de vrede van Munster. De oorlogsperikelen behoren dan tot het verleden, maar voor Brabant breekt een tijd aan van achterstelling, uitbuiting en vernedering door de noordelijke provincies.

Claes komen we weer tegen in 1649, als hij met een aantal andere ingezetenen van Oirschot een verklaring aflegt, dat zij voor het ophalen van de penningen een deurwaarder moeten halen ‘wel drie uren gaens buyten, hetgeen tot groote costen streckt’ 8 . Vanaf het jaar daarop komen we hem ook regelmatig tegen als ‘provisoir der taeffele des Heyligen Geestes binnen der vryheyt Oirschot’ 9 .

Omdat het regelmatig voorkomt dat op last van de regering goederen in beslag worden genomen zonder dat het duidelijk is ter dekking van welke achterstallige betalingen deze bedoeld zijn, zenden de gecommitteerden van Oirschot (waaronder Claes) iemand naar den Haag om aldaar de Raad van Brabant te verzoeken in het vervolg een en ander te verantwoorden. 11 
Dit vindt plaats in 1651, waarna Claes vermeld is bij het lenen van

Van dezelfde verkoper koopt Niclaes een paar maanden daarna

In hetzelfde jaar 1652 komt Claes nog voor bij een verklaring betreffende een rekening van de borgemeester 14 en wordt hem als gecommitteerde van de achtmannen procuratie verleend in verband met een conflict met de magistraat 15. Verder is hij nog aktief als provisoir der Taeffele des Heyligen Geest.16 .

In 1653 legt Claes met anderen voor de schepenen een verklaring af 17 :

In het volgende jaar beloven Niclaes en twee andere personen ‘ ter saecke van goede geleende ende te dancke ontfangen gelde, de somme van twee hondert carolus gulden, den gulden gereeckent op 20 st. tstuck, de rexdaelders ofte ducatons, doende de rexdaelders tstuck twee gulden 10 st. ende de ducatons tstuck drije gulden 3 st. ofte in andere goede gepermitteerde comptoire gelde ‘, over een jaar af te zullen lossen en intussen 6% rente te betalen. Indien de som later wordt terugbetaald blijft de jaarlijkse rente doorlopen.18

Inmiddels is Niclaes in Oirschot schepen geworden en de komende tien jaar komen we hem in die functie talloze malen tegen. In deze periode worden van Staatswege pogingen ondernomen om in Brabant de gereformeerde godsdienst ingang te doen vinden. Predikanten worden aangesteld, maar de bevolking wenst niet bekeerd te worden en de predikanten worden genegeerd of zelfs gemolesteerd. Omdat aantrekkelijke functies slechts door protestanten mogen worden vervuld, zijn enkele personen toch wel bereid om uit opportunistische overwegingen voor het protestantisme te kiezen. Of dit laatste bij Niclaes het geval is, is niet na te gaan, maar vanaf 1654 controleert hij de rekeningen van de gereformeerde kerk.19  Dat zijn geloofsovertuiging of zijn handelwijze niet door iedereen wordt gewaardeerd blijkt uit het feit dat in 1586 zijn dochter Catharina wordt lastig gevallen en termen te horen krijgt als ‘geuse hoer‘ en ‘u vader is een dieff, schelm ende verrader‘ .20  

Dat dit ook moeilijkheden gaf in het schepencollege blijkt in 1661 als

Enkele personen, waaronder Niclaes als schepen, verklaren in 1654 22 :

Als schepen is men zeer vaak genoodzaakt om verklaringen af te leggen. In 1655 lezen we 24 :

In september 1655 wordt een verklaring afgelegd betreffende een gebeurtenis in december van het afgelopen jaar. Toen hadden de schepenen zich

In 1656 wordt aan Claes ‘last ende procuratie‘ gegeven

Weer een jaar later verklaren Niclaes en enkele andere schepenen

Tussen de schepenen botert het niet altijd even goed. In 1659 verklaren Niclaes Santegoets en Peter van Berendonck

Een maand later leggen Niclaes en de president-schepen een verklaring af, dat zij er geen bezwaar tegen hebben dat een medeschepen inzage krijgt in de boeken van het jaar 1658. Deze schepen wilde daarin nagaan of hij nog 2.900 gld moest afdragen zoals werd beweerd. De andere schepenen weigerden echter om daartoe toestemming te verlenen en dit feit wilde Niclaes kennelijk uitdrukkelijk vastleggen.29.

Na de reeds genoemde Vrede van Munsterin 1648, werden in Brabant de Verpondingsregisters aangelegd. Daarin werd geregistreerd welke bezittingen iemand had en hoeveel belasting daarvoor moest worden betaald. In het register van Naestenbest werd Niclaes Jan Santegoets opgenomen 30 :

En zo worden verder nieuwe aan- en verkopen in het register bijgehouden. In de akte betreffende de aankoop van de Baenrijdt staat deze beschreven als

In 1660 zitten de vroede vaderen van Oirschot met een probleem als gevolg van ‘de groote geledene schade van de haegelslach‘ enkele jaren voordien. Destijds is men in den Haag om kwijtschelding of vermindering van hun lasten gaan bedelen en niet zonder resultaat. Om de kosten van een en ander te dekken had men per obligatie 1500 gulden geleend en nu komt de huidige bezitter plotseling met de eis, dat zowel de totale som gelds als de achterstallige rente moet worden terugbetaald. In de afgelopen zomer van 1659 werd in verband hiermee reeds een borgemeester in Den Bosch vastgehouden en het ziet er naar uit dat meer van dergelijke problemen zullen ontstaan.
De heren regeerders,

De bedoelde opdracht wordt hierna aan Nicolaes Santegoets verstrekt.

Behalve zijn officiële functies en de zorg voor zijn gezin heeft Niclaes rond deze tijd ook als momboir enkele zaken te behartigen zoals uit enkele akten blijkt.33  In 1662 blijken er financiële problemen te bestaan, want op verzoek van Niclaes leggen enkele personen een verklaring af, dat zij in de periode april 1660 – maart 1661 de opgehaalde penningen (gemael en slach) aan van Nahuys hebben overgedragen.34  Van laatsgenoemde persoon leent Niclaes in 1664 ‘de somme van ses hondert twee ende vyftich gulden seventhyen stuyvers’ tegen een rente van 5% ‘.35  In het voorafgaande jaar heeft hij nog een verklaring afgelegd, dat hij in 1661 als schepen in ogenschouw was gaan nemen ‘een nijeuwt huys, waervan d’ens van ’t dack was streckende oostwaerts over de pael op de gemeynte daer de nyeuwe erffve mede was gepaelt.36  In 1664 wordt hij verder nog genoemd in verband met de tienden 37  en vanwege een procuratie 38.

Kort na bovengenoemde lening van 652 gulden leent Nicolaes nog eens 100 gulden, nu met een rente van 6%, door overname van een bestaande lening en met ‘seecker stuck nieuwe erffve, zijnde waijlant, groot drije loopen en een halff, oft inder groote en mate als dat gelegen is binnen Oirschot onder den hertganck van Naestenbest aen ’t Bester broek.39  Over zijn totale bezit en de waarde daarvan krijgen we informatie in 1666, als op zijn verzoek enkele inwoners van Naestenbest

Oproer Oirschot/Best

De financiën in de gemeente Oirschot vormden een regelmatig terugkerend probleem, zoals uit voorgaande akten al wel is gebleken. Na al vaker daartoe pogingen te hebben ondernomen, wilden de regeerders in oktober 1666 de gemene gronden in het Besterbroek (Best hoorde toen bij Oirschot) verkopen. De bevolking in deze streek was daar echter fel tegen gekant, want het waren immers gronden waar zij gebruik van maakten en bij verkoop was dat niet meer mogelijk. Toen dan ook de rentmeester-generaal der domeinen kwam om enkele percelen openbaar te verkopen, liep een en ander volledig uit de hand.41

’s Morgens vroeg werden de bewoners van Best gewekt door tromgeroffel. Toen de rentmeester-generaal en de regeerders van Oirschot op het Besterbroek kwamen, vonden zij dan ook de bewoners der dorpen gereed omde verkoping tegen te houden. De vorster van Oirschot las namens de dorpelingen bij de ‘Malckersteeghde opt Broeck’ een officieel protest voor, waarop de stadbouder van de kwartierschout (de boven reeds vermelde Nahuys) het papier in beslag nam met de opmerking ‘dat hy tselve soude bewaeren tot dat hy daer copye van hadde’. Zonder verder acht te slaan op dit protest trok het gezelschap nu verder het Broek in naar de Roeyreyt, waar de verkoping zou geschieden, gevolgd door een grote menigte, door alle getuigen geschat op ongeveer 500 personen, mannen, vrouwen en kinderen. Allen waren gewapend met ‘knippelen, gaffelen, roers ende ander geweer’.

Zodra het eerste perceel werd afgetekend, begon men vanuit de menigte te werpen, eerst ‘ met aerden kluyten, oock peerde ende koeyermis, ende daernaer met kleppels ende oock steenen, welcke nootsakelyk expres moeten mede genomen syn, vermits aldaer int Broeck geene te vinden syn‘.
Al gauw moesten de rentmeester-generaal en zijn gezelschap uitwijken, maar dit had alleen tot gevolg dat de regen van stenen, knuppels etc. heviger werd. Ook de koets waarin de rentmeester-generaal zat werd aangevallen ‘omme die omverre te smyten. Ende als Peter van Nahuys, stadthouder, te peerde sittende, opte geene die naest aende carre waeren, aenreet om de karre t’ontsetten ende daerom eenigbe onder de voeten raecten, dat de tumultuanten den gemelte Nahuys is aengevallen‘.

De stadhouder slaagde er inderdaad in de koets van de rentmeester-generaal gelegenheid te geven om weg te komen, maar raakte zelf aan het achterhoofd gewond en moest vluchten. Toen hij de koets weer had ingehaald en zich daar liet verbinden, kwam de menigte zodanig dichtbij, dat men hals over kop verder trok. Maar haastige spoed bleek ook toen niet goed, want ‘de carre ontrent een clootworp weeghs in de Bodegasteede ingevlucht synde is omgevallen‘.
Ondanks het feit dat ‘den heere rentmeester syn Ed. arm ende schouder seer jammerlyck geforseert ende geborsten ende het been van synen knecht in de enklauw soodanich vermeerselt dat aen syn herstellinghe ofte ten minsten den ganck seer getwijffelt wordt, ….’ kwam men weg, maar de voerman die de gewonde rentmeester naar Oirschot bracht was minder gelukkig. Zijn kar werd ’s nachts volledig vernield.

Na het verdwijnen van de overheidspersonen was de pret voor de dorpsbewoners er vanaf. Wel verbrandde men nog het stro dat uit de omgevallen koets afkomstig was en riep men de vertrekkenden nog scheldwoorden na, maar daar bleef het verder bij.

De zaak was echter nog niet afgelopen. Wat de dorpelingen gedaan hadden was oproer, verzet tegen de overheid en dus een misdaad tegen de majesteit van de staat. Zo’n misdaad viel niet onder de competentie van de plaatselijke rechter, de schepenbank, maar van de hoogste rechter, de Raad van Brabant, die in ‘s-Gravenhage zetelde. Op 11 november 1666 willigde de Raad van Brabant een verzoek in van het Officie-Fiscaal (wij zouden zeggen het Openbaar Ministerie) om ‘ apprehensie van de principaelste belhamels ende oorsake van de seditie ende publycq gewelt geschiet tot Best ‘. De advocaat fiscaal en de procureur-generaal kregen dus bevel om de aanvoerders van de rel te arresteren en naar Den Haag over te brengen. Dit gebeurde met behulp van soldaten uit het garnizoen van ‘s-Hertogenbosch. De advocaat-fiscaal bracht hierover rapport uit aan de Raad op 20 november 1666. In dit rapport zette hij omstandig uiteen dat hij negen personen, waaronder een vrouw, had gevangen genomen en deze snel door Den Bosch had geleid naar een schip dat al klaar lag. Tevens dat er nog moeilijkheden waren geweest met de schepenen van Den Bosch, die meenden bij uitsluiting van alle andere rechtbanken bevoegd te zijn om te oordelen over misdaden die in de Meierij gepleegd waren. Hij was ondanks hun protest afgevaren en had bij aankomst in Den Haag de gevangenen op de Voorpoort (nu Gevangenpoort) laten brengen.

Onmiddellijk na aankomst van de gevangenen begon het proces. Het vooronderzoek leverde kennelijk geen overtuigend bewijs van de schuld van deze gevangenen op, want bij tussentijds vonnis van 11 december 1666 ontsloeg de Raad van Brabant acht van de negen gevangenen uit het arrest, evenwel onder de verplichting de gevangeniskosten te betalen en bij de eerste oproep weer te verschijnen. Op grond van deze beslissing kwamen op 13 december acht gevangenen vrij, waaronder Niclaes Santegoets en zijn beide zonen Jan en Lambert.

Na dit snelle begin bleef de zaak echter slepen, mede doordat eerst beslist moest worden op de verzoeken van de heer van Oirschot, de schout, en de hoog- en laagschout van Den Bosch, om samen met het Officie-Fiscaal te mogen optreden.
Pas op 11 november 1667 kwam het einde. Toen namelijk willigde de Raad van Brabant een verzoek in van de gecommitteerden van Aarle, Verrenbest en Naastenbest, om een definitief einde te maken aan alle procedures, die de advocaat-fiscaal had aangespannen, zowel tegen de drie gehuchten tesamen als tegen afzonderlijke inwoners. In hun rekest verklaarden de gecommitteerden zich bij voorbaat te zullen onderwerpen aan de uitspraak van de Raad. In zijn vonnis verklaarde de Raad al die procedures voor geëindigd, mits de drie gehuchten binnen zes weken de reeds gemaakte proceskosten zouden betalen en een boete van 4000 gulden. De laatste gevangene zou na het betalen van de boete in vrijheid worden gesteld, echter op voorwaarde dat hij gedurende een jaar na zijn vrijlating niet in de gemeente Oirschot zou komen.
Niclaes heeft ondanks zijn ouderdom de ontberingen van het transport en de opsluiting goed doorstaan.

Brood te licht van gewicht

In 1667 legt hij als ‘oudt schepen, oudt dryentseventich jaeren’ een verklaring af, dat een aantal inwoners van de Kerkhof

Enkele maanden later laat Niclaes zelf een getuige opdraven,43  welke

In 1668 is Niclaes erg actief. Hem wordt procuratie verleent, o.a. om voor de Raad van Brabant tot een acoord te komen met de nakinderen van Cornelis Eeckerschot 45  en hij belooft ten behoeve van de Tafel van de H. Geest in Oirschot ‘eenen jaerlycken ende erfelycken cheyns van drie guldens, van ende vuyt eenen Nieuwen Camp, groot ontrent vyff loopensaet’. 46  
Verder leggen enkele inwoners van Verrenbest een verklaring af 47 :

In het laatste jaar van bet decennium valt nog te melden dat Niclaes c.s. belooft 40 gulden te betalen ter zake van ‘affpandinghe49  en enkele oude mensen een verklaring laat afleggen over het wonen van ene Josina ten huize van haar zoon Cornelis Ekerschot bij zowel zijn eerste als zijn tweede huwelijk 50. Mogelijk was Niclaes momboir van de kinderen van Cornelis.

Financieële zaken zijn er de oorzaak van dat Niclaes en een aantal andere personen appelleren ‘ van seeckeren vonnisse bij d’eerw. heeren werthouderen deser vryheyt geweesen ten achterdeele der comparanten ende ten voordeele van mr. Jan Goossens 52 , en ‘den edele heere Cornelis van Rijp ‘ tot hun procureur aanstellen om bij de Raad van Brabant hun zaak te bepleiten 53.

Nagenoeg dezelfde personen spelen een rol bij een schikking welke wordt getroffen

Allereerst wordt dan opgesomd hoeveel vier comparanten nog schuldig zijn aan Niclaes en een andere achtman, vervolgens wordt vermeld dat tussen twee aanwezigen de rekening wordt vereffend,

Werden de zestiger jaren gekenmerkt door het invoeren van nieuwe belastingen en het bekend worden van dokter Fey in Oirschot tot buiten de landsgrenzen, de zeventiger jaren staan in het teken van de oorlog met Frankrijk. Deze begint in 1672 (rampjaar heet dat in de geschiedenisboeken) en heeft het lichten van de tiende man in de Meierij tot gevolg, er worden bedestonden georganiseerd en de Raad van State gelast de verwoesting van de bezaaide landen. De Fransen brandschatten de Meierij en belegeren Den Bosch. In 1673 bereiken de bedragen voor brandschatting een geweldige hoogte, in 1674 wordt dat weer minder. In dit laatste jaar treedt Niclaes op als getuige in een zaak van zijn zus Metje met betrekking tot enkele eikenbomen 55,  en is hij zelf in een proces verwikkeld over het innen van een bedrag van 1300 gulden in het jaar 1665, toen hij borgemeester was 56.

Informatie over de toestand in de Meierij vinden we in enkele akten die in 1675 werden opgetekend. Het blijkt dan dat iemand

Ten behoeve van Augustinus van Rijssen, schoolmeester tot Best, wordt verklaard 58 :

Najaar 1675 draagt Niclaes twee stukken land over60 , te weten

Het eerstestuk ligt in Naestenbest. Beide stukken zijn in 1657 of 1658 door Corstiaen van Creyelt aan Claes Santegoets overgedragen en worden nu gegeven aan de voor- en nakinderen van Merike Ariaen Jan Jooris, laatst weduwe van genoemde Corstiaen. Er worden aan Niclaes ‘ geene penningen daer voor uytgegeven noch betaelt, hoe wel dat die in synen naem hebben gestaen maer bij Neeriken Anaen Jan Jooris en haer kinderen gebruyckt ‘.

De 40e penning moet echter betaald worden, dus schatten de schepenen de waarde van de grond :

Als erfgenaam van Henrick Jan Santegoets hebben Nicolaes en Metje een schuld van 100 gulden toegeschoven gekregen waar zij niet erg blij mee zijn. Er wordt geprocedeerd en in maart 76 volgt het vonnis 61 :

In bovenstaande akte is bij vergissing als suppliant “Santegoets” genoemd, want dat is immers Jan Henrick Hoppenbrouwer. Overigens is met deze uitspraak de zaak nog niet geheel geregeld, want in augustus komt men nog eens bij elkaar om de wijze van betaling van de 100 gulden overeen te komen.62

In 1677 is het overlijden van zijn vrouw voor Niclaes ongetwijfeld de belangrijkste gebeurtenis 63: ‘ 13sep. obijt Maria Nicolai Santegoets.

Maar het leven gaat verder en in 1678 wordt de Vrede van Nijmegen gesloten, doch nu krijgt de Meijerij te lijden van de Staatse troepen. Niclaes wil het wat kalmer aan gaan doen en verhuurt de boerderij aan zoon Jan 64 :

In 1679 verkoopt Nicolaes aan zoon Lambert

Enkele maanden later koopt Niclaes van Lambert genoemde drie stukken land weer terug.68  Enkele schepenen verklaren dienaangaande dat zij

Op 86-jarige leeftijd overlijdt Niclaes tenslotte in 1681 69 :
‘ 17 mertii, Niclais Joannis Santergoets ‘

Toch verdwijnt Nicolaes nog niet uit de akten, want in 1685 verkoopt


De opbrengst is 222 gulden. En daarmee is het einde bezegeld.


1 Oirschot R.153 f.202 2 Oirschot R.153 f.II,118  3 Oirschot R.165 f.277  4 Not.4719 f.5 en 13v  5 Idem f.85  6 Not.5052 dd.1646-01-29  7 Not.4719 f.65v  8 Not.5106 f.65  9 Oirschot R.173, 174 en 208  10 Idem f.243  11 Not.5057 f.56v  12 Oirschot R.174 f.321 en f.524  13 Oirschot R.208 f.272  14 Not.5108 f.52  15 Idem f.67  16 Oirschot R.208 en R.209 diverse pagina’s  17 Oirschot R.209 f.260  18 Not.5110 f.27  19 Oirschot Kerkrek II f.55, 44 en 74  20Oirschot Losse akte dd 1658-07-29  21 Oirschot R.211 f.III.284 
22 Oirschot R.209 f.142  23 Oirschot Losse Akte  24 Oirschot Losse akte dd.1655-04-27  25 Idem dd. 1655-09-16  26 Oirschot R.210 f.30  27 Oirschot Gem.Arch. Losse akte dd 1657-10-17  28. Idem dd 1659-04-27  29 Not. 5115 f.38  30 Oirschot Gem.Arch. Verp.Naestenbest f.38v  31 Oirschot R.211 f.II.101  32 Oirschot Gem.Arch. Losse akte dd 1660-02-04  33 Oirschot R.211 f.II.58 , Oirschot R.212 f.I,377 en f.II.145  34 Not.5068 f.51  35 Not.5140 f.91  36 Not.5069 f.38v  37 Not.5104 dd 1664-07-01  38 Not.5140 f.93  39 Oirschot R.213 f.II,4  40 Oirschot Gem.Arch. Losse akte dd.1666-03-01  41 Campinia jrg.6, 21, p.8  42 Not.5073 f.7  43 Oirschot Gem.Arch. Losse akte dd.1667-03-28  44 Oirschot Gem.Arch. Losse akte 1667-03-30 45 Not.5105 dd.1668-01-09  46 Oirschot R.214 f.II.17  47 Not.5105 dd.1668-09-12  48 Oirschot R.214 f.I..213  49 Not.5151 dd 1669-03-11  50 Not.5151 f.2  51 Oirschot R.215 f.232 
52 Not.5152 f.2  53 Idem f.3  54 Not.5155 f.7 55 Not.421 dd.1674-02-23  56 Oirschot Gem.Arch. Losse akte dd.1674-07-31  57 Idem dd.1675-03-10  58 Idem dd.1675-03-11  59 Idem dd.1675-03-15  60 Oirschot R.217 f.II.129  61 Oirschot Gem.Arch. Losse akte dd.1676-03-02  62 Oirschot R.218 f.I,71  63 Best 1 f.136v  64 Oirschot R.218 f.II.257  65 Oirschot R.219 f.II.269  66 Idem f.II.275  67 Idem f.II.273  68 Idem f.II.462  69 Best 1 f.149v  70 Oirschot R.221 f.I.288 

naar Top

07.d2   MARIA  SANTEGOETS

07.d2   MARIA  SANTEGOETS,   dochter van Jan Henrick   06.a3

Geboren : rond 1597 ,  overleden : voor 1680.
Gehuwd : op 20 februari 1624 in Best met Antoon, zoon van Willem Hoevens (ook wel Verhoeven of Houwens genoemd). Hij is ook vóór 1680 overleden.
Kinderen : Catharina, Jan, Willem.

Over Maria is weinig bekend. Behalve de trouwakte 1  en het doopsel van bovenstaande kinderen kennen we alleen nog de erfdeling der goederen in 1680 2.


1 Best 1 f.27v  2 Oirschot R.220 f.95 


07.d3   HENRICK  SANTEGOETS

07.d3   HENRICK  SANTEGOETS,   zoon van Jan Henrick   06.a3

Geboren : in 1598 ,  overleden : in Best op 16 februari 1670.
Gehuwd : 1. op 9 janari 1639 in Best met Maria, dochter van Goyaert Claessen, weduwe van Andries Corstens. Zij is vóór 1662 overleden.
Kinderen : geen
Gehuwd : 2. op 26 februari 1662 in Best met Jenneke, dochter van Gerit Jan Goossen.
Kinderen :
08.c1   Jan,  gedoopt in Best op 22 juli 1663.

De eerste vermeldingen van Henrick hebben betrekking op zijn optreden als getuige bij het huwelijk van zijn zus Mechteld in 1633 en als doopheffer voor een zoon van Mechteld eveneens in 1633. In 1637 wordt bij broer Claes een dochter geboren waarbij Henrick weer als doopheffer optreedt.

Als hij de veertig reeds is gepasseerd, weet hij in 1639 nog een weduwe te versieren en treedt met haar in het huwelijk.1  Ook zijn vrouw wordt dan als meter gevraagd.2
 Vervolgens komen we Henrick tegen in 1644, als hij

In datzelfde jaar is er onenigheid over de keuze van een borgemeester, en een aantal lieden, waaronder

Dat Henrick de schrijfkunst machtig was, blijkt uit de ondertekening:

P3106747
Not.4719 f.4 1644-10-10

De naam Santegoets laat hij bij de ondertekening weg.

In 1646 wordt een verklaring afgelegd betreffende een zaak die twintig jaar later zal leiden tot ongeregeldheden 5 :

Zoals bij broer Niclaes is vermeld, is de verkoop van de bedoelde gronden in 1666 aanleiding tot de nodige ongeregeldheden.

Als de Tachtigjarige Oorlog met het sluiten van de Vrede van Munster in 1648 beëindigd is, is daarmee niet de ellende uit de wereld. Voor Brabant vangen dan namelijk enkele eeuwen van achterstelling en uitbuiting aan. Van Henrick is in deze periode weinig bekend.

Na een vermelding als peter 6 in 1649 wordt het 1658 voor we hem weer vermeld vinden, deze keer bij het vastleggen van een testament 7 :

Not.5134 f.40 1658-03-26

Het is niet onaannemelijk dat Merike spoedig hierna is overleden. In ieder geval treedt Hendrick op 26 februari 1662 opnieuw in het huwelijk, nu met Jenneke, dochter van Gerit Jan Goossens.8  In tegenstelling met zijn vorig huwelijk blijft dit niet kinderloos en op 22 juli 1663 wordt zoon Jan gedoopt.9  Jenneke treedt hierbij als meter op.10

In 1667 hebben een aantal inwoners van de hertgangen Verrenbest, Naestenbest (o.a. Handrick Jans Santegoets), Aerle en Straeten

Deze akte heeft dus weer betrekking op de problemen rond het Besterbroek, waarover bij Niclaes Jan reeds uitvoerig is uitgeweid.

Inmiddels zijn we wat de wetenswaardigheden over Henrick aangaat, aangekomen bij de laatste akten die op hem betrekking hebben. Op 15 februari 1670 laat hij de notaris halen, welke dan noteert dat voor hem zijn verschenen 12 :

Not.5076 f. 11v 1670-02-15

Dat de ziekte erg plotseling kwam en reeds daags na dit testament de dood tot gevolg had, blijkt uit het voornemen van Henrick om van de weduwe van zijn overleden broer Goort in Naestenbest ‘ seecker stuck erffenisse, genoemt den Haeyacker, groot twee loopensaets ‘ te kopen.13  
Dit stuk werd overgegeven ‘ aen Henrick Jan Santegoets, die in syne subite doodelycke sieckte den voorschreven coop heeft overgelaten aen Geerit Henricx van de Heuvel.
In het bovenschrift bij de akte staat:
‘ Geerit Henricx van de Heuvel, veste, in plaets van Henrick Jan Santegoets, den 16e febr. 1670 overleden.’

Dat Jenneke later is hertrouwd, moge blijken uit de inventaris welke op 31 maart 1672 is opgesteld 15 :


1 Best 1 f.87  2 Best 1 f.90  3 Oirschot R.169 f.32  4 Not.4719 f.4  5 Not.4719 f.93v  6 Best 1 f.111v  7 Not.5134 f.40  8 Oirschot 14 f.28v  9 Best 1 f.125  10 Best 1 f.125v  11 Not. 4722 f.180  12 Not.5076 f.11v  12 Oirschot R.215 f.I.228  13 Not.5089 f.40v

naar Top

07.d4   MECHTELD  SANTEGOETS

07.d4   MECHTELD  SANTEGOETS,   dochter van Jan Henrick   06.a3

Geboren : rond 1602 ,  overleden : na 1674.
Gehuwd : op 30 januari 1653 in Best met Geerit, zoon van Leendert van der Sande.
Geerit overlijdt voor 1670.
Kinderen : Leendert, Jan, Henrick.

Na de ondertrouw op 15 januari 1633 treedt Mechteld op 30 januari met genoemde Geerit in het huwelijk.1  Dit is overigens rijkelijk laat, niet zozeer wat haar leeftijd betreft, maar met het oog op de geboorte van zoon Leendert begin juli. Verder komen we Mechteld tegen in het doopboek van Best wanneer een kind van haar wordt gedoopt 2  of wanneer zij als meter optreedt 3.

In 1670 komen we ‘ Mettjen Jan Hendrick Santegoets, weduwe Geerit Leenderts van de Sande ende hare kinderen’ tegen bij de ‘veste van ’t Cremsele‘, groot 3 lopensaat en gelegen in Naestenbest.4 Tenslotte hebben we in 1674 nog een geschil waar Mechteld bij betrokken is 5 :


1 Best 1 f.72  2 Idem f.73, 89, 102, 106  3 Idem f.106v, 113v  4 Oirschot R.215 f.218 5 Not.421 dd. 1674-02-23

naar Top

07.d5   ADRIAEN  SANTEGOETS

07.d5   ADRIAEN  SANTEGOETS,   zoon van Jan Henrick   06.a3

Geboren : rond 1604 ,  overleden : voor 1668.
Gehuwd : op 28 januari 1644 in Best met Hendricxke, dochter van Adriaen Janssen Oomen. Zij overlijdt na 1670.
Kinderen :
08.d1   Aleyda,  gedoopt in Best op 6 december 1644
08.d2   Anna,  gedoopt in Best op 13 mei 1647
08.d3   Judith,  gedoopt in Best op 5 juli 1650. Verder niets bekend
08.d4   Jenneke,  geboren rond 1655.

Het huwelijk van Adriaen in 1644 is om twee redenen opmerkelijk. Op de eerste plaats staat in het pastoorsboek vermeld dat tussen de partners bloedverwantschap aanwezig is zodat er dispensatie moest worden verleend 1 :

Verder treedt op dezelfde dag ook genoemde Goyaert in het huwelijk en daarbij is Adriaen getuige.

De geboorte van dochter Aleyda vindt plaats in hetzelfde jaar.2  Tot 1650 is verder alleen de geboorte van nog twee dochters te vermelden 3 , alsmede het optreden van Adriaen als peter 4.
Over 1650 weten we iets meer, namelijk de koop van

wat grenst aan een stuk land dat hij daar reeds bezit.5  

Als de Verpondingsboeken rond deze tijd worden aangelegd, wordt Adriaen in Naestenbest geregistreerd als eigenaar van 7 :

huys ende aenstede, 1 lop 44 royen …………………………     2 –   9 –   0
acker aende Hoolstraet, 1 lop 2 royen ………………………..     0 – 14 –   8
Stock ende Laeracker, 4 lop ………………………………….  0 – 14 –   8
Nyeuw erff aende Grootingh, 1½ lop ……………………..….     0 – 14 –   0
camp aen ’t Hemel eyndt, 3 lop 20 royen ……………………..     2 –   0 –  0

het Huystjen, 1 lop 3 royen …………………………………… 0 – 15 –   0
de Dassunt, 1 lop 40 royen …………………………………….  1 –   3 –  0
het Rielant, 2 lop 18 royen ……………………………………. 1 – 12 –  0
Out Nyeuw erff opt Naerselaer, 2 lop 43 royen …………….……..   1 – 16 – 12
het Halff Eusel, 1 lop 7 royen ……………………………….…. 0 – 16 –  8

de Halff Streep, 1 lop 27 royen ……………………………….… 1 –   1 –  8
de Braeck, 3 lop 6 royen ………………………………………..2 –   2 – 10
Blaecken beempt, 2 lop ………………………………………,,, 1 –   2 –   8
beempt inde Diepsteechd, 5 lop …………………………………. 1 – 12 –   0
het halff Cremselen, 2½ lop ……………………………………. 1 –   1 –   4
de halff Baenrijdt, 1¼ lop ……………………………………… 0 –   8 – 12
Nyeuw erff den Tip, 1¼  lop ……………………………….… 0 –   8 –   4
Nyeuw erff in D’Engh Steechtjen, 1 lop …………………………  0 –   5 –   0
het halff Leeghvelt, 2¼ lop …………………………………… 0 – 16 –   0
campken achter de Nolenstraet, ¼ lop …………………………..  0 –   5 –   4
                                                                                              23 – 19 – 14

Na een vermelding als peter in 1633 8  komen we Adriaen niet meer tegen.

In 1668 is hij overleden, want dan doet ‘ Hendricxken weduwe Ariaen Jan Santegoets‘ afstand van ‘het vyfft part van de tochte haer competerende in alle de erffgoederen van haere ouders aengecomen.9 . In 1670 koopt zij nog ‘seecker stuck teull off ackerlants, gemeynelyck genoemt bet Euwselen, groot twee loopensaets‘ in NaestenBest voor 151 gulden.10  De veertigste penning is inmiddels ingevoerd, dus komt daar nog 3 – 15 – 8 bij. Wanneer Hendricxke zelf is overleden is niet bekend, maar in de genoemde verpondingsboeken zou men kunnen opmaken dat dit na 1690 bet geval moet zijn geweest. Kennelijk was zij aanmerkelijk jonger dan Adriaen.


1 Best 1 97v  2 Idem f.100  3 Idem f.106v en 113v  4Idem f.106  5 Oirschot R.173 f.53 6 Oirschot R.210 f.II,238  7 Oirschot Gem.Arch. Verp. Naestenbest I f.24v, 25 en 29v  8 Best 1 f.125  9 Oirschot R.214 f.II.50  10 Oirschot R.215 f.I.215

naar Top

07.d6   GOYAERT  SANTEGOETS

07.d6   GOYAERT  SANTEGOETS,   zoon van Jan Henrick   06.a3

Geboren : rond 1606 ,  overleden : in Best op 3 augustus 1667.
Gehuwd : op 28 januari 1644 in Best met Anna, dochter van Willem Kemps. Zij overlijdt na 1684.
Kinderen :
08.e1   Maria,  gedoopt in Best op 8 mei 1645.
08.e2   Jan,  gedoopt in Best op 6 februari 1647,   als kind overleden.
08.e3   Jan,  gedoopt in Best op 22 maart 1649.

Na zijn huwelijk in 1644 op dezelfde dag als zijn broer Adraen 1  komen we Goyaert voorlopig alleen tegen in het doopboek van Best en wel als vader 2  of als peter.
Pas in 1658 wordt hij vermeld bij een financieële transactie, namelijk als hij belooft over een jaar ‘ de somme van twee hondert vyffentwintich gulden in pattacons ende ducatons silvere munte capitaels,’ te betalen met een interest van 5%, in verband met een lening.3  Zolang niet is afgelost blijft de rente van 5% gehandhaafd, hetgeen volgens een bijschrift in de marge in 1660 is geschied.

Een half jaar later leent hij nog eens 100 gulden, eveneens tegen 5%, ‘ ende is mede ondersproecken dat parthijen ten wederzijden den eenen den anderen het opseggen den tijt van drije naenden gerichtelijck sullen hebben op te seggen ende te waerschauwen. ‘. 4  Ook dit bedrag wordt in 1660 terugbetaald. Waar Goyaert dit geld voor gebruikt heeft is niet bekend.

Uit het verpondingsregister van omstreeks 1660 blijkt, dat Goyaert over aanmerkelijk minder eigendom beschikt dan zijn broers, namelijk slechts 5 :

Goyaerts vrouw Anna wordt in 1663 als meter genoemd 6  en Goyaert zelf tenslotte staat vermeld in het doodboek 7  in 1667 : ‘ Verrenbest, den 3e augusty Goort Jan Santegoets ‘

Anneke verkoopt in 1670 in Naestenbest ‘ seecker stuck erffenisse, genoent den Haeyacker, groot twee loopensaet ‘ voor 133 gulden 8, alsmede ‘ seecker stuck teull off ackerlants, gemeynelycken genoemt het Euwselen, groot twee loopensaets‘ voor 151 gulden 9  en daarmee is onze kennis omtrent deze familie uitgeput.


1 Best 1 f.97  2 Idem f.101, 106 en 111v  3 Oirschot R.210 f.III,84  4 Idem f.III.283  5 Oirschot Gem.Arch. Verpondingen Naestenbest I f.29v   6 Best 1 f.125  7 Oirschot 55  8 Oirschot R.215 f.I.228  9 Idem f.I.215

naar Top

07.e1   HENRICK  SANTEGOETS

07.e1   HENRICK  SANTEGOETS,   zoon van Adriaen Henrick   06.a1

Geboren : in 1600 ,  overleden : in Best op 14 december 1656.
Gehuwd : op 25 mei 1650 in Best met Lyske, dochter van Adriaen van Esch. Zij is op 9 april 1646 in Best overleden.
Kinderen :
08.f1   Adriaen,  gedoopt in Best op 2 maart 1631, overleden in Best op 28 december 1645
08.f2   Niclaes,  gedoopt in Best op 22 augustus 1632
08.f3   Anna,  gedoopt in Best op 6 juli 1635
08.f4   Laurens,  gedoopt in Best op 9 februari 1638. Kort na geboorte overleden.
08.f5   Laurens,  gedoopt in Best op 28 mei 1639
08.f6   Jan,  gedoopt in Best op 15 februari 1643

Henrick is de oudste uit een gezin van 6 kinderen, waarvan de vader overlijdt als de jongste pas 2 jaar oud is. Aangezien Henrick bovendien de enige zoon is, betekent dit een extra zware last voor hem, want op hem komt als taak te rusten het gezin mede door de woelige tijd van de Tachtigjarige oorlog te loodsen. Dat hij deze taak op meer dan voortreffelijke wijze heeft vervuld blijkt uit een akte van 1632, waarin zijn moeder hem voor bewezen diensten een ‘pert mette karre‘ alsmede een hooibeemd schenkt.1  De akte is in de levensbeschrijving van zijn vader in extenso opgenomen.

Inmiddels is Henrick al op 19-jarige leeftijd als peter opgetreden 2, is hij gehuwd 3  en worden er kinderen geboren en gedoopt 4. In 1641 doet Henrick afstand van de tienden in Naestenbest, welke hij gepacht had 5

Hij wordt vervolgens als peter gevraagd en ook is hij betrokken bij een regeling betreffende de goederen van zijn oom Henrick.7  Deze oom was immers lange tijd geleden met de noorderzon vertrokken en om te voorkomen dat er nog meer problemen zouden ontstaan rond de achtergelaten goederen wordt aan Henrick en zijn zusters 165 gulden betaald als afkoopsom.

In 1645 gaat Henrick een pachtcontract aan 8 :

Enkele maanden hierna wordt Henrick momboir over ‘ de vyer ombejaerde kynderen wylen Willem Goort Hoeffnagels by den selven wylen Willem ende Engelken, dochtere wylen Arien Santegodts te saemen verweckt’ 9, en in die functie gaat hij in maart 1646 met derden een overeenkomst aan.10 Weinig zal Hendrick op dit moment hebben vermoed welk noodlot hem op korte termijn te wachten stond. Zijn vrouw Lyske wordt namelijk zodanig ziek dat voor haar leven wordt gevreesd en op 8 april laten zij een testament vastleggen 11 :

1646%20handmerk
Best Not.344 f.255 1646-04-08

(Dit)   is  Henri    ,,   testateurs  merck    Dit    is    Lyskens     ,,     testatrices       merck

Een dag later is Lyske overleden 12 : ‘ 9 aprilis obiit Elizabetha Henrici Adriani Santegoets ‘

Opnieuw staat Hendrick nu voor de taak om een gezin met jonge kinderen groot te brengen in een roerige tijd. Mogelijk is Lyske zelfs in het kraambed gestorven want omstreeks deze tijd moet er nog een zoon zijn geboren welke Adriaen werd genoemd. De eerstgeborene Adriaen is namelijk een drietal maanden eerder overleden. Een andere mogelijkheid is overigens dat de sterfgevallen het gevolg zijn van een besmettelijke ziekte.

Ondanks het feit dat Henrick de schrijfkunst niet meester was vervult hij openbare functies zoals blijkt uit enkele verklaringen. Een aantal personen waaronder Handrick Ariens Santegoets,

Drie maanden later staan ‘Henrick Arien Santegoets, oudt omtrent 46 jaeren’ en enkele andere personen opnieuw bij de notaris op de stoep, waarbij zij 14 :

Een jaar na deze toestand, het is dan 1647, koopt Henrick

In 1648, het jaar waarin de Vrede van Munster het einde van de Tachtigjarige Oorlog betekent, maar voor Brabant een tijd van uitbuiting, achterstelling en onderdrukking begint, verkoopt Henrick in overeenstemming met het testament van 1646 (zie boven) 16:

In de vijftiger jaren is er eerst sprake van het kopen van ‘een stuck ackerlants en weylants, groot ontrent seven speijnts’ in Naestenbest 17  en vervolgens van het uitlenen van ‘de somme van een hondert gulden‘ voor een jaar of langer ‘met middelre tijt vijff gulden thien stuyvers voor intereste’ 18.
De terugbetaling moet plaats vinden door middel van ‘pattacons tot 2 gld 10 st tstuck‘. Daarna koopt Henrick nog ‘seecker waijveltyen, groot ontrent ander halff loopensaet‘ en gelegen in Naestenbest 19  en tenslotte, in 1656, eveneens in Naestenbest ‘een loopensaet lants inden Hoogen-acker20 .

Van Henrick valt dan alleen nog te melden zijn overlijden in 1656 21 :
Uyt den hertganck van Naestenbest onder de voorscreven parochie, den 13e decembris, Henrick Arien Santegoets. Laet kinderen nae. ‘
en zijn begrafenis 22 : ‘(decembris) 14, sepultus est Henricus Adriani Santegoets‘.

In het verpondingsregister van Oirschot, Naestenbest komen de ‘kynderen Henrick Ariens Santegoets’ voor met 23 :

In 1660, dus 4 jaar na Henricks dood, vindt pas de erfdeling plaats van de goederen van Henricks vader, waarbij zijn kinderen Niclaes, Anneke, Laureys en Jan worden genoemd.24  Zij erven dan :


1 Oirschot R.157 f.139  2 Best 1 f.13v  3 Idem f.62  4 Idem f.65, f.70v, f.78, f.85v en f.88  5 Oirschot R.166 f.344  6 Brussel Rek. 45060 f.386  7 Oirschot R.167 f.330  8 Oirschot R.170 f.56  9 Oirschot R.170 f.472  10 Oirschot R.171 f.II,107  11 Not.344 f.275  12 Best 1 f.103v  13 Not.4719 f.63v  14 Not.4719 f.90v  15 Oirschot R.171 f.215  16 Idem f.414  17 Oirschot R.174 f.143  18 Oirschot R.208 f.276  19 Idem f.292  20 Oirschot R.210 f.94v  21 Oirschot 55  22 Best 1 f.122  23 Oirschot Gem. Arch. Verp. Naestenbest I f.45v  24 Oirschot R.211 f.69

naar Top

07.e2   ANNA  SANTEGOETS

07.e2   ANNA  SANTEGOETS,   dochter van Adriaen Henrick   06.a1

Geboren : rond 1602 ,  overleden : op 10 sep.1629 in Best.

De enige verwijzing naar Anna is de vermelding van haar overlijden in het pastoorsboek van Best 1 :
1629 , 10 septembris obiit Anna Adriani Santegoets


1 Best DTB.1 f.59v 


07.e3   BEELKE  SANTEGOETS

07.e3   BEELKE  SANTEGOETS   dochter van Adriaen Henrick   06.a1

Geboren : rond 1604 ,  overleden : na 1669.
Gehuwd : met Philip, zoon van Aelbert Beelaerts. Deze overlijdt voor 1657.
Geen kinderen bekend.

Ook van Beelke weten wij niet veel. Na een vermelding in het pastoorsboek in Best als meter 1  in 1631, komt zij ter sprake in 1642 als de goederen worden verdeeld van oom Henrick, die met de noorderzon is vertrokken. Haar man wordt daarbij niet genoemd en het is niet duidelijk of zij dan al getrouwd is of reeds weduwe is geworden geworden.2  In 1657 bestaat daarover geen twijfel : als weduwe van Philip Beelaerts koopt zij in Verrenbest ‘ seeckere camp saylants, groot ontrent twee loopensaets en een halff ‘ 3  en beleent deze vervolgens voor zes jaar ‘ ende dat voor de somme van hondert ende vyftich carolus guldens in pattacons ende ducatons.‘ Beeltje mag dat stuk land blijven gebruiken en
daervoer inde jaren van de beleeninge yarelycx voor huyringe ende gebruyck voldoen ende betaelen de quantiteyt ende nombre van seven en een halff vath roggen.‘ 
In de marge staat vermeld dat Beeltje de 150 gulden in 1669 heeft afgelost.

Tenslotte wordt Beelke nog vermeld bij de erfdeling van de goederen van baar ouders in 1660. Zij krijgt dan 4 :


1 Best DTB.1 f.64v  2 Oirschot R.167 f.330  3  Oirschot R.210 f.II,293  4 Oirschot R.211 f.69

naar Top

07.e4   ENGELKE  SANTEGOETS

07.e4   ENGELKE  SANTEGOETS,   dochter van Adriaen Henr.  06.a1

Geboren : rond 1606 ,  overleden : na 1673.
Gehuwd : op 27 januari 1632 in Best met Willem, zoon van Goort Hoefnagels. Willem is overleden in 1645.
Kinderen : Gooyert, Pauwel, Willem en Anneke.

Na haar huwelijk in 1632 1  komen we Engelke en haar man Willem tegen in een akte welke de verdeling inhoudt van de goederen welke oom Henrick heeft achtergelaten sinds hij met de noorderzon is
vertrokken 2. Drie jaar later is Willem overleden en worden Henrick Goort Hoefnagels en Henrick Arien Santegodts als
momboiren ende tuteuren gestelt over de vyer ombejaerde kynderen’ 3 .

Dan wordt het 1658 als Engeltijen ‘seecker stuck waij ende saijlant, gewesen nieuwe erffve, groot ontrent een sestersaet lants’ koopt in Naestenbest 4  en vervolgens 1660 als de goederen van haar ouders worden verdeeld 5. Zij krijgt dan (in Naestenbest) :

Tenslotte zijn er nog aktiviteiten in de jaren 1672 en 1673. Eerst belooft zij

Korte tijd later koopt zij ‘seecker stuck saij, waij ende teullants, genoemt Thomas Boucht, groot drije loopensaets’ in Verrenbest voor 293 gulden.7  Een belendend perceel krijgt zij in gebruik door de eigenaar 100 gulden te lenen plus een jaarlijks bedrag van 2 gulden. Na drie jaar is de akker haar eigendom, tenzij de 100 gulden weer worden terugbetaald.8  Volgens het bijschrift is in 1676 dit bedrag gelost aan haar kinderen Goort en Willem, zodat Engeltje op dat tijdstip mogelijk reeds is overleden.


1 Best 1 f.69  2 Oirschot R.167 f.330  3 Oirschot R.170 f.472  4 Oirschot  R.210 f.III,171  5 Oirschot R.211 f.69  6 Oirschot R.216 f.II.266  7 Idem f.II.276  8 Idem f.III.32


07.e5   MEREY  SANTEGOETS

07.e5   MEREY  SANTEGOETS,   dochter van Adriaen Henr.   06.a1

Geboren : rond 1608 ,  overleden : na 1660.
Gehuwd : op 31 augustus 1657 in Best met Jan, zoon van Peter Hanssen alias van Liemde. Ook Jan overlijdt na 1660
Kinderen : Adriaentje, Heylke, Jan, Laureys.

Binnen twee maanden na het huwelijk 1  wordt reeds een kind geboren en gedoopt 2 waarna de andere kinderen met tussenpozen van ongeveer twee jaar ten tonele verschijnen 3. Verder  komen we Merey of Merike tegen bij de verdeling van de goederen van de verdwenen oom Henrick in 1642 4, en tenslotte bij de erfdeling van de goederen van haar ouders waarbij haar ten deel valt :


1 Best DTB.1 f.85v  2 Idem f.84   3 Idem f.90, 94 en 102  4 Oirschot R.167 f.330  5 Oirschot R.211 f.69 

naar Top

07.e6   JENNEKE  SANTEGOETS

07.e6   JENNEKE  SANTEGOETS,  dochter van Adriaen Henr. 06.a1

Geboren : rond 1610 ,  verleden : na 1676
Gehuwd : op 4 november 1640 in Best met Corstiaen, zoon van Marten Peter van de Maerselaer. Hij is voor 1676 overleden.
Kinderen : Jacob, Adriaen, Maria, Anneke, Marten.

Ook bij Jenneke komen de eerste vermeldingen voor in het pastoorsboek, namelijk als meter 1, bij het trouwen 2  en bij een doopsel 3. Vervolgens ook bij de verdeling van hetgeen de verdwenen oom Henrick haar heeft achtergelaten4  en de erfdeling in 1660. Jenneke erft dan 5 :

Bij de volgende vermelding, in 1676, is Jenneke weduwe. Zij verpacht dan :

De pachter moet opbrengen 25 gulden jaarlijks, 26 lopen rogge, 8 lopen boekweyt en 26 ‘slaegen‘ in mindering op de pachtsom. Verder moet hij ‘jaerlycks decken met 800 pont dackstroo’ en blijft Jenneke gebruik maken van een ‘caemere, thien roeyen hooffs en den halven boomgaert’. Tot slot heeft zij nog recht op ‘jaerlycks een kyneken melck‘.

In 1684 is ook Jenneke overleden, want dan verdelen hun kinderen de goederen.7


1 Best DTB.1 f.90  2 Idem f.91  3 Idem f.94v  4 Oirschot R.167 f.330  5 Oirschot R.211 f.69  6 Not.5124 f.73  7 Oirschot R.221 f.II.144


07.f1   WOUTER  SANTEGOETS

07.f1   WOUTER  SANTEGOETS,   zoon van Adriaen Aert 06.d2

Geboren : rond 1602 ,  overleden : na 1629.
Geen huwelijk of kinderen bekend

Wouter wordt in twee akten genoemd. De eerste keer is dat bij de erfdeling in 1628, waarbij hem wordt toebedeeld 1 :

De laatste akte heeft betrekking op de verkoop van ‘ een stuck ackerlants ghenoempt t’Heestervelt, gheleghen in de baenderye van Boxtell ter plaetsse ghenoempt Hoochmunsell ‘ 2, welke akker door Wouter samen met broer Aert en zussen Marike en Gysselke wordt verkocht.


1 Boxtel R.88 f.28v  2 Boxtel R.91 f.11v

naar Top

07.f2   MERIKE  SANTEGOETS

07.f2   MERIKE  SANTEGOETS,   dochter van Adriaen Aert   06.d2

Geboren : rond 1604 ,  overleden : na 1629.
Gehuwd : met Michiel Mertens. Ook hij is na 1629 over1eden.
Kinderen : niet bekend

Op Merike hebben dezelfde akten betrekking als zojuist bij Wouter zijn genoemd 1, 2 . Bij de erfdeling in 1628 krijgt zij :

‘seecker stuck ackerlants, ghemeynelyck ghenoempt het Langhwillich stuck, gheleghen inde baendery van Boxtell in de heertganck Munsel, …..
d’een hellichte in de acker ghenoempt den Schomberch, …..
een stuck weylants gheleghen inde baenderye van Boxtell in de heertganck Munsell,

ghemeynelyck ghenoempt het Dommelweyken, …..
een stuck hoylants, ghemeynelyck ghenoempt den Tuyerdries, gheleghen in de baenderye
ende heertganck voorschreven, …..
een portie in de venne gheleghen in de baenderye ende heertganck voirschreven ter plaetsse
ghenoempt Aen de Langhenberch, …..
het derde deel in de portie den voorschreven deylderen toebehoirende in de voorschreven heycamp tot Munsel ‘.


1 Boxtel R.88 f.28v  2 Boxtel R.91 f.11v


07.f3   GYSSELKE  SANTEGOETS

07.f3   GYSSELKE  SANTEGOETS,   dochter van Adriaen Aert   06.d2

Geboren : rond 1606 ,  overleden : na 1629.
Gehuwd : met Jan Willems, welke ook na 1629 overleden is.
Kinderen : niet bekend.

Ook van Gysselke zijn slechts bovengenoemde twee akten bekend. Bij de erfdeling in 1628 valt haar ten deel :


naar Top

07.f4   AERT  SANTEGOETS

07.f4   AERT  SANTEGOETS,   zoon van Adriaen Aert   06.d2

Geboren : in 1608 ,  overleden : na 1654.
Gehuwd : ja, maar met niet nader bekende vrouw.
Kinderen :
08.q1   Jan,  geboren rond 1654

Over Aert is ook niet veel bekend. Bij de erfdeling in 1628 krijgt hij 1 :

Bij de verkoop in 1629 2  staat bij Aert vermeld : ‘out synde ontrent twintich jaeren’, dus zijn geboortejaar is redelijk nauwkeurig bekend.

Tien jaar later koopt ‘ Aerdt soene Adriaen Aert Zantegoits, …..eenen acker teullants, genoemt den Streepacker, ….. , houdende ontrent twee loopensaet 3.
Nogmaals tien jaar later, in 1649, koopt hij ‘ een stuck ackerlants gemeyndelycken genoempt het Wyckstuck, gelegen binnen deser baronnye van Boxtel inden hertganck van Munsel 4.
En daarmee zijn we wat Aert betreft aan het eind van ons latijn.


1 Boxtel R.88 f.28v  2 Boxtel R.91 f.11v  3 Boxtel R.94 f.351  4 Boxtel R.96 f.165v


07.g1   HENRICK  SANTEGOETS

07.g1   HENRICK  SANTEGOETS,  natuurlijke zn van Jan Andr. 06.e2

Geboren : rond 1604,  overleden : rond 1668.
Gehuwd: 1. met Henrica, dochter van Adriaen Dirx de Bresser en Adriana Jan Peeter Avenions. Zij was voorheen gehuwd met Hendrick zoon van Gerit Franssen en had daarvan twee kinderen. Zij is voor 1654 overleden.
Kinderen uit dit huwelijk zijn niet bekend.
Gehuwd: 2. op 14 februari 1654 in Boxtel met Merike, dochter van Peeter Jan Santegoets (07.c2 resp 06.c4). Merike is voor 1675 overleden.
Kinderen :
08.m1   Maria,  geboren rond 1660

Henrick komt voor het eerst ter sprake in 1635 1  bij de

Een half jaar later  valt Henrick weer in de prijzen als de goederen van Adriaen Dirx de Bresser onder de erfgenamen worden verdeeld.2  Namens zijn  vrouw Henrica en de twee voorkinderen is hem

In 1638 koopt Hendrick Jan Andries Zantegoits 3 :

Hierna vernemen we lange tijd niets van Henrick. De Tacbtigjarige Oorlog wordt beëindigd in 1648 door middel van de Vrede van Munster en daarna, eind 1649, maakt zijn vader een testament waarin ook rekening wordt gehouden met ‘Henricken, des testateurs natuerelycken soone’.4 Deze krijgt :

Dat Henrick er niet zo slecht bij zit blijkt uit het verpondingsregister.
Bij Munsel en Onrooi staat vermeld 5 :

Omstreeks 1650 is Henricks eerste vrouw overleden, want in 1654 treedt bij opnieuw in het huwelijk. Alvorens dat huwelijk kan plaats vinden moesten eerst de huwelijksvoorwaarden worden vastgelegd.7

Boxtel Not.4708 f.537 1654-02-12

Geen van beide echtelieden blijkt de schrijfkunst machtig en wat dat betreft steekt Henrick ongunstig af bij zijn broers. Mogelijk is dit te wijten aan het feit dat hij een “natuurlijke” zoon is. Het valt verder op hoe zeer men weer wil voorkomen dat goederen vanwege een huwelijk door vererving in andere families terecht komen.
Zelfs hier waar het toch ook een Santegoets betreft, zij het dan een Santegoets waaraan men slechts in de verte verwant is. Twee dagen na het maken van deze akte is het huwelijk voltrokken 5 :

In ditzelfde jaar worden van zijn “ouders” de goederen verdeeld, maar daar komt de “natuurlijke” zoon niet aan te pas. Het blijkt overigens geen beletsel om in Boxtel ‘setter‘ en ‘borgemeester‘ te worden.

In 1655 koopt Hendrick

De volgende twee akten hebben betrekking op Merike, Henrick wordt daarbij genoemd in zijn kwaliteit als echtgenoot. De eerste akte betreft een ‘accoirt tusschen Hendrick Hendricx Eymers ende de kinderen Peeter Jan Santegoets’.7  Deze Henrick Eymers was de man van Merikes overleden zuster Hendricxke en om toekomstige aanspraken op de erffelijke goederen te voorkomen wordt hier een definitieve regeling getroffen. De andere akte is de 8 erffelycke scheydinge ende deylinge der kijnderen ende erffgenaemen van wylen Peeter Jan Santegoets ‘. Henrick en Merike valt daarbij in Lennisheuvel ten deel :

Henrick zelf komt voor de laatste maal aan bod in 1658, als hij enkele stukken land verkoopt 9 :

Hierna vernemen we helemaal niets meer over Henrick zelf.

In 1666 komt zijn dochter Maria ter sprake in een testament van broer Jan (haar wordt 100 gulden in het vooruitzicht gesteld)10  en dan rest slechts de veiling van zijn bezittingen in 1669 ten behoeve van zijn dochter 11.
Deze veiling geeft een goed beeld wat men in en rond een boerderij allemaal kon aantreffen in die tijd en welke waarde daaraan werd toegekend :

Boxtel R.164 f.1 1669-02-21

1 Boxtel R.51 f.148  2 Boxtel Gem.Arch. Verp. F2, Munsel ende Onroy f.12  3 Idem Lennisheuvel f.2 4 Not. 4708 f.537  5 Boxtel 19 f.10  6 Boxtel R.99 f.5v  7 Idem f.32  8 Idem f.91v  9 Boxtel R.163 dd.1658-01-18  10 Not.4712 f.102  11 Boxtel R.164 f.1 12 Boxtel R.94 f.227  13 Idem f.262  14 Idem f.559

naar Top

07.g2   GOYAERT  SANTEGOETS

07.g2   GOYAERT  SANTEGOETS,   zoon van Jan Andries   06.e2

Geboren : rond 1606 ,  overleden : in Boxtel op 17 dec. 1695.
Gehuwd : met Hilleke, dochter van Goyaert van de Biechelaer.
Zij is voor 1678 overleden.
Kinderen :
08.n1   Andries,  geboren rond 1659.

In de eerste helft van de zeventiende eeuw heeft Goyaert weinig activiteiten verricht welke in een akte werd vastgelegd. In 1639 treedt hij als getuige op, samen met zijn vader, bij het vastleggen van de huwelijksvoorwaarden van zijn broer Andries.1  Vervolgens is het 1649 wanneer we hem tegen komen in het testament van zijn ouders.2  Daarin hebben de

In het verpondingeregister van Boxtel komen we Goyaert op zeer bescheiden schaal tegen 3 :


Dat hij de schrijfkunst machtig was blijkt in 1654 bij het opstellen van de huwelijksvoorwaarden van halfbroer Henrick, welke als weduwnaar opnieuw gaat trouwen. Goyaert en Andries beloven daarbij bovengenoemde ‘Lege Drye Lopensaetten’ uit het testament van hun vader aan Henrick over te dragen.4

1654 handtek Goyaert
Boxtel Not 4708 f.537 1654-02-12

In juni 1654 vindt de ‘erffelycke scheydinge ende deylinge der kinderen Jan Andries Santegoets’ plaats. Goyaert erft dan in Onrode 5 :

In 1655 en 1656 koopt Goyaert respectievelijk met broer Jan

Samen met een compagnon (zie bovenvermeld verpondingsregister) koopt Goyaert in 1662

Volgens een bijschrift in de marge is in 1669 het bedrag afgelost.

Samen met dezelfde juffr. Middegael verkopen Goyaert en Jan enkele maanden later een grote hoeveelheid bomen in Liemde 10 :

Zo gaat het verscheidene pagina’s door met bomen ‘inde Buender‘ en ‘bij het huys ende in den beemt’. De totale opbrengst van deze openbare verkoping bedraagt 547 gulden en 12 stuiver.

Kort hierna verschijnen Goyaert en Jan en ene Jan van Bael voor de schepenen van Liempde en verklaren daarbij 11

In december 1666 wordt broer Jan zodanig ziek dat hij een testament maakt waarin zijn broers en zusters tot erfgenaam worden benoemd. Goyaert is daar uiteraard ook bij genoemd.12  Volgens een bijschrift in de marge heeft Jan in 1670 dat testament herroepen.

In 1669 koopt Goyaert ‘ een stucxken teullant, groot ontrent tsestich royen oft soo groot ende cleyn tselve daer is gelegen binnen deser baronie van Boxtel inden hertganck van Lennisheuvel achter het casteel van Staepelen 13 waaruit hij jaarlijks vier lopen roggen zal moeten betalen.

Met Andries, de enige zoon van Goyaert, gaat het niet zo best. Deze is blind geworden en is in 1671 zodanig ziek dat hij een testament opstelt waarin nagenoeg al zijn bezit aan Goyaert wordt nagelaten op voorwaarde dat de natuurlijke zoon van Andries na het overlijden van grootvader Goyaert een bedrag van 500 gulden zal ontvangen.14

In 1672, in de geschiedenisboeken het rampjaar genoemd, breekt de oorlog met Frankrijk uit. Elke tiende man in de leeftijd van 20 tot 55 jaar wordt opgeroepen maar tot het vormen van regimenten komt het niet. De Staatsraad gelast de verwoesting van de bezaaide landen en de Meierij wordt door de Fransen gebrandschat. In 1675 neemt dat zelfs nog toe, om vervolgens in het daaropvolgende jaar weer af te nemen.

Alvorens in 1678 de vrede van Nijmegen wordt gesloten (hetgeen overigens het begin betekent van het bedrijven van moedwil door Staatse troepen in de Meiereij), komen we Gojaert nog tegen bij een verkiezing van verpondingenbeurders  15:

Hierbij wordt Goyaert met nog twee andere kandidaten verkozen waarbij hij 7 van de 28 uitgebrachte stemmen op zijn  naam krijgt.

Kort hierna wordt Goyaert ziek en laat zijn testament vastleggen 16 :

1678%20handtek%20Goyaert
Boxtel Not.4716 f.189 1678-09-17

Gelukkig voor Goyaert is voor hem echter nog niet de tijd gekomen om het tijdelijke met het eeuwige te verwisselen en hij herstelt weer geheel van zijn ziekte.
In 1679 komen we hem nog tegen als momboir over de kinderen van zijn zus Marycke 17, maar daarna vernemen we een tiental jaren helemaal niets over hem.

In 1690 wordt een akte geregistreerd, inhoudende een

Een week of drie voor zijn dood, in 1693, verschijnt Goyaert voor de schepenen van Boxtel waarbij hij

Een week later volgt op dezelfde wijze de overdracht van

Genoemde ‘last‘ is in ieder geval wat de tijdsduur betreft niet zwaar geweest, want op 17 december 1695 is Goyaert overleden 21 :
Obijt Godefridus Santegoits, viduus. Binnen.’
‘Viduus’ betekent: ‘weduwnaar’ en de aantekening ‘Binnen’ duidt de plaats aan waar de persoon is gestorven of heeft gewoond, in dit geval dus het centrum van Boxtel zelf.


1 Not.4708 f.57  2 Boxtel R.51 f.148  3.Boxtel Gem.Arch. Verp. F2, Munsel en Onrooi f.47, Tongeren f.56  4 Not.4708 f.537  5 Boxtel R.98 f.199  6 Boxtel R.99 f.51   7 Idem f.67v  8 Boxtel R.100 f.258  9 Liempde R.41 f.86 10 Liemde R.75 dd.1665-01-05  11 Liemde R.41 f.101  12 Not.4712 f.101  13 Boxtel R.101 dd.1669-10-17  14 Boxtel R.52 dd.1671-04-30  15 Boxtel R.104 f.150  16 Not. 4716 f189  17 Not.4716 f.336  18 Liemde R.79 f.33  19 Boxtel R.135 f.248v  20 Idem f.254  21 Boxtel DTB.5

naar Top

07.g4   ANDRIES  SANTEGOETS

07.g4   ANDRIES  SANTEGOETS,  zoon van Jan Andries 06.e2

Geboren : rond 1610 ,   overleden : in Boxtel op 23 dec. 1666.
Gehuwd : op 22 februari 1639 in Gemonde met Merike, dochter van Aert Wouters van Tuyl, weduwe van Huybert Peter Anthonissen van Gemert. Zij overlijdt in 1673.
Kinderen :
08.o1   Aerdt, geboren rond 1640.

De eerste vermelding van Andries heeft betrekking op het huwelijk dat hij in 1639 sluit met Merike van Thuyl 1 :

Boxtel Not.4708 f.57 1639-02-03

Na deze huwelijksvoorwaarden volgt op 11 februari de ondertrouw en op 22 februari het kerkelijk huwelijk in Gemonde 2:
Celebratum est matrimonium, Andrei Joannis Santegoets et Marie Arnoldi Gualteri.’

Over de eerste tien huwelijksjaren van Andries en Merike is niets bekend. Pas in 1649, als de Vrede van Munster (welke een einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog) al een jaar oud is, wordt Andries genoemd in het testament van zijn vader en moeder. Samen met broer Goyaert wordt hem daarbij toegezegd ‘een stuck ackerlants gelegen tot Munsel, genoempt de Lege Drye Lopensaeten‘ op voorwaarde dat het na de dood van de beide testateuren aan halfbroer Henrick zal worden overgedragen. 3

Na de Vrede van Munster moet elk dorp een Verpondingsregister opstellen om de verpondingen te kunnen innen (een soort onroerend goed belasting) en in Boxtel  komt daar Andries als een vermogend man in voor met bezit in Munsel en Onroy en Gemonde :
In Munsel en Onroy vinden we  4 :

De vader van Andries overlijdt in 1650, zijn moeder in 1654. In dat jaar volgt ook de erdeling, voorafgegaan door het huwelijk van broer Henrick, bij wiens huwelijkse voorwaarden Andries ook wordt genoemd. Hij belooft daarbij samen met Goyaert aan Henrick de goederen over te dragen waar deze volgens het testament van pa zaliger recht op heeft.6  De betreffende akte is ook door Andries ondertekend :

1654%20handtek%20Andries
Boxtel Not.4708 f.537 1654

Bij de erfdeling valt aan Andries ten deel in Onroy 7 :

Hierna vernemen we een tijdlang niets over Andries, tot in 1661 zijn zoon Aerdt overlijdt en Andries diens goederen erft 8 :

In 1666 is broer Jan ziek en maakt een testament waarbij Andries ook tot de erfgenamen behoort.9 Het ware overigens beter geweest als Andries dat testament gemaakt had, want enkele weken hierna overlijdt hij terwijl Jan zijn ziekte te boven komt. Zijn heengaan heeft tot gevolg dat in Boxtel en St.Michielsgestel een taxatie van de nagelaten goederen is opgemaakt, zoals de wet dat destijds voorschreef 10 :

Een week later hebben de schepenen in St.Michielsgestel zijn nalatenschap aldaar getaxeert 11 :

In 1670 wordt een lijst opgesteld van de goederen die Andries tijdens zijn huwelijk heeft gekocht 12 :

Uit bovenstaande blijkt maar weer eens hoe nauwgezet bezittingen in de gaten worden gehouden als meerdere personen daar uiteindelijk van kunnen erven. Het naschrift herrinnert aan het “Rampjaar” 1672 waarbij de Franssen het in zuid Nederland voor het zeggen hadden.

Merike blijkt goed bij kas te zijn, want in 1675 wordt er een obligatie uitgereikt 14 :

De erfgenamen van wijlen Andries, te weten zijn broers en zussen c.q. hun kinderen, verschijnen in juni 1675 bij de schepenen in St. Michiels Gestel 16 :

Kort hierna blijken twee dingen : Meriken is overleden en de erfgenamen laten de juistheid verifiëren van een ‘ schultbrieff ‘ ten bedrage van 300 gulden die te zelfder tijd als de bovengenoemde obligatie van 1000 gulden is opgesteld, eveneens ten laste van de hele gemeenschap St.Michielsgestel.17  Ook hierbij heeft aflossing plaats gevonden voor of in 1694.

Hoewel men uit de vermelde inventaris en bovenstaande verklaring van de erfgenamen van Andries Santegoets de indruk krijgt dat voor het overlijden van Merike alles met betrekking tot de nalatenschap afdoende is geregeld, blijkt er toch nog een deling te volgen tussen de broers en zusters van Andries en de twee kinderen, Henrick en Marij, welke Merike uit haar huwelijk met Huybert Peters heeft. Marij blijkt met Jan Jan Santegoets te zijn getrouwd !
De “Santegoets” kant erft daarbij 18 :

Nu alle familiegoederen van het echtpaar Andries en Merike weer bij de Santegoetsen en bij de kinderen uit Merikens eerste huwelijk terecht zijn gekomen, moeten in die twee kampen die goederen nog worden verdeeld. De erfgenamen van Andries verdelen dit onderling in november 1675 zonder dat daarover problemen ontstaan 19, de erfgenamen van Merike echter hebben onenigheid over de nalatenschap maar weten in januari 1674 toch tot overeenstemming te komen 20. Meer informatie daarover is te vinden bij Henrick Jans Santegoets die als man van Merike, dochter Huybert Peters van Gemert hierbij was betrokken.


1 Not.4708 f.57  2 Gemonde film R.K. I  3 Boxtel R.51 f.148  4 Boxtel Gem.Arch. Verp. F2 Munsel en Onroy f.31  5 Boxtel Gem.Arch. Verp. F2 Gemonde f.23 en 45  6 Not.4708 f.537  7 Boxtel R.98 f.199  8 Michielsgestel R.50 f.97v  9 Not.4712 f.101  10 Boxtel R.217 f.24  11 Michielgestel R.53 f.6v  12 Not.4714 f.27  13 Michielsgestel R.54 f.195 en 196v  14 Idem f.269  15 Idem f.273v  16 Michielsgestel R.55 f.11v  17 Idem f.36  18 Michielsgestel R.55 f.37  19 Michielsgestel R.55 f.46v  20 Idem f.52v 

naar Top

07.g6   CATELYN  SANTEGOETS

07.g6   CATELYN  SANTEGOETS,   dochter van Jan Andries 06.e2

Geboren : rond 1615 ,  overleden : na 1673.
Gehuwd : op 10 februari 1645 met Henrick Jochems van Best, welke voor 1675 overleden is.
Kinderen : Joachim, Maria, Heylke.

Na de ondertrouw op 31 januari 1645 treedt Catelyn op 10 februari 1645 in Boxtel in het huwelijk en gaat dan waarschijnlijk in Best wonen. Vervolgens komen we haar tegen bij de erfdeling van de bezittingen van haar ouders in 1654 1, waarbij haar een huys in Onrode ten deel valt.
Twaalf jaar later wordt zij genoemd in het testament van broer Jan 2  en tenslotte als weduwe bij het verdelen van de nalatenschap van broer Andries in 1675 .3  Volgens het begraafboek van Boxtel is in 1714 aldaar een Catelyn Jan Santegoets begraven, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat daarmee deze Catelyn bedoeld wordt. Een leeftijd van ongeveer 100 jaar bereikte men toen niet.


1 Boxtel R.98 f.199  2 Not. 4712 f.101  3 Michielsgestel R.55 f.57 en f.46v 


07.g7   JAN  SANTEGOETS

07.g7   JAN  SANTEGOETS,   zoon van Jan Andries   06.e2

Gedoopt : in Boxtel op 1 jan 1617 ,  overleden : in Boxtel op 15 juli 1689.
Ongehuwd.

Na zijn doopsel in 1617 komen we Jan pas weer tegen in 1649, als zijn ouders een testament opstellen (zie aldaar 1), waarbij wordt vast gelegd

Zijn vader overlijdt in 1650 en zijn moeder in 1654, waarna de erfdeling plaats vindt. Jan valt ten deel in Onrode 2 :

In 1664 wordt hij wederom met Goyaert genoemd, nu bij een deling van goederen die zij samen met ene juffr. Meddegael bezitten 4, en enkele maanden later verkopen zij gedrieën een aantal bomen in Liemde voor ongeveer 550 gulden 5. In dezelfde tijd en eveneens in Liemde komen Goyaert en Jan nog tot een akkoord met ene van Bael aangaande enkele goederen die weer van juffr. Middegael afkomstig waren.6

In 1666 wordt Jan ziek en laat uit voorzorg een testament vast-leggen 7 :

Boxtel Not.4712 f.101 1666-12-01

Uit de handtekening blijkt duidelijk dat Jan inderdaad behoorlijk ziek is. Hij komt een en ander echter te boven en ruim een jaar na het vastleggen van bovenstaand testament is hij er zo gelukkig niet meer mee en laat in de marge het volgende bijschrijven :

1670%20handtek%20Jan%20Jan
1670-03-09 Bx Not.4712 f. 101 1670-03-09

Over de in het testament genoemde dochter van (half)broer Henrick blijkt Jan momboor te zijn en in die hoedanigheid verhuurt hij voor haar een woonhuis met toebehoren 8  en laat een veiling houden van haar meubelen en huisraad 9. Ook de afrekening staat daarbij vermeld. Een en ander vindt plaats in 1669.

In 1675 worden de goederen van zijn overleden broer Andries verdeeld. Aangezien deze destijds met een weduwe was getrouwd welke reeds kinderen had en hun gezamenlijke zoon jong was overleden, moest precies worden nagegaan wat nu van wie was. Dit staat bij Andries uitgebreid beschreven. Aan Jan valt ten deel 10 :

Rond deze tijd is de toestand in Brabant overigens zeer slecht. De Fransen hebben zuid Nederland bezet (1672 : Rampjaar) en de Meierij heeft te leiden van geweldige brandschattingen. Ook na de Vrede van Nijmegen in 1678 wordt het er niet veel beter op want nu plegen de Staatse troepen moedwil in de Meierij. Armoe en honger heerst alom.

In 1678 wordt broer Goyaert ziek en stelt een testament op.12 Aan Jan wordt daarbij toegezegd

Nadat er in 1680 nog een ‘ beleninge voor Jan Janssen Santegoets‘ ten bedrage van 150 gulden is geregistreerd 13, wordt hij pas weer genoemd in 1686 als doopheffer bij een zoon van Goort Driessen Santegoets. Vervolgens wordt het 1689 en dan nadert voor Jan ook het tijdstip waarop hij het tijdelijke met het eeuwige moet verwisselen. Eer het zover is, is hij nog kandidaat voor het ‘borgemeestersambt’ en wordt als zodanig ook gekozen.14

Veertien dagen later is Jan overleden en worden zijn goederen in verband met de successierechten getaxeerd 16 :

Ook in St.Michielsgestel getuigen de schepenen dat zij 17


1 Boxtel R.51 f.148  2 Boxtel R.98 f.199  3 Boxtel R.99 f.51  4 Liemde R.41 f.86  5 Liemde R.75 dd.1665-01-15 6 Liemde R.41 f.1017 Not.4712 f.101  8 Not.4726  dd.1669-01-27  9 Boxtel P.164 f.1  10 Michielsgestel R.55 f.11v, 37 en 46v  11 Boxtel R.104 f.142  12 Not.4716 f.189  13 Not.4729 f.2v 14 Boxtel R.18 f.78  15 Boxtel R.135 f.96  16 Boxtel R.135 f.101  17 Michielsgestel R.74 f.180

naar Top

07.g8   MARIKE  SANTEGOETS

07.g8   MARIKE  SANTEGOETS,   dochter van Jan Andries   06.e2

Geboren : rond 1618 ,  overleden : na 1687.
Gehuwd : 4 oktober 1656 in Boxtel met Adam Bartholomeusen. Hij is overleden voor 1675.
Kinderen : o.a. Catelyn.

Marike komt voor het eerst ter sprake in 1649 tij het testament van haar ouders. Daarin wordt dan vastgelegd ‘ dat Adam Bartholomeussen hennen swaegere tot voldoeninge van syn vuytsetsel noch sal genyeten hondert guldens oft de weerde daer voor ‘.1  

In 1654 zijn haar ouders overleden en vindt de erfdeling plaats.2 Daarbij wordt Adam als man en momboor van Maeyken ten tonele gevoerd, maar een trouwakte komen we pas tegen in 1656. Mogelijk is er een fout gemaakt en moet dit 1646 zijn.

Bij het testament van broer Jan in 1666 wordt Mayke ook genoemd en Adam Meussen behoort tot de ondertekenaars.3  Vervolgens is er de verdeling van de goederen van broer Andries in 1673, waarbij Adam overleden blijkt te zijn en broer Jan als momboor optreedt.4  
In 1679 blijkt broer Goyaert als momboor op te treden hetgeen volgens zijn testament de nodige kosten met zich mee bracht.5  In het testament wordt dochter Catelyn uitdrukkelijk vermeld. In datzelfde jaar wordt ook een bedrag van 55 gulden geleend voor een periode van twee jaar.6
Het laatste gegeven dateert uit 1687 en betreft de koop van een stuk land in Lennisheuvel.7


1  Boxtel 11.51 f.148  2 Boxtel 11.98 f.199   3 Not.4712 f.103  4 Michielsgestel R.55 f.46v  5 Not. 4716 f.189  6 Idem f.356  7 Boxtel R.112 f.18 

naar Top

07.g9   PETER   SANTEGOETS

07.g9   PETER   SANTEGOETS,  zoon van Jan Andries 06.e2

Gedoopt : op 9 mei 1620 in Boxtel ,  overleden : rond 1685
Gehuwd : met Jenneke Mathys Lamberts. Zij overlijdt in Boxtel op 16 december 1719.
Kinderen : niet bekend.

Het doopsel van Peeter staat in het pastoorsboek van Boxtel vermeld.

Een volgende vermelding komt voor in het testament van zijn vader in 1649 , waarbij Peeter wordt toegezegd

Omstreeks de helft van de zeventiende eeuw (na het einde van de Tachtigjarige Oorlog in 1648) worden verpondingsregisters aangelegd en in Boxtel komt Peeter Jan Santegoets voor onder Boxtel Binnen (dat wil zeggen het in dorp zelf) als ‘ proprietaris van de Hoef vant Schaephuys, 5 lopensaet 55 royen, en desselts groes aldaer ‘ hetgeen 2 gld 12 st moet opbrengen 3  en onder Munsel en Onroy bezit hij nog het ‘ slechthoy inde Steenoven, 5 loopensaet 22½ royen ‘ hetwelk belast is met 17 stuiver 4.

In 1653 komen we Peeter Jan Andriessen tegen in de boeken waarin de rechtspraak is vastgelegd. In augustus, september en oktober komt de zaak Laureys Eymert Laureysen contra Peeter Jan Andriessen op de rol voor, maar er staat niet bij vermeld wat de reden was.5
In oktober komt er een nieuwe zaak bij 6 :

In november komt eerstgenoemde zaak niet meer op de rol voor en in de tweede zaak volgt 7 :

In maart wordt de zaak weer aangehouden en in april verzoekt de aanklager om een en ander af te handelen 11 :

Een maand later, op de volgende zitting, gaat het spel verder 12 :

Hiermee is bet betreffende boek ten einde, maar het is duidelijk dat er nog een vervolg moet zijn geweest.

In 1654 vindt ook de erfdeling plaats van de goederen van zijn overleden ouders. Hij erft daarbij in Onrooi 17 :

Gebiedsuitbreiding vindt ook plaats in 1655 door de aankoop van 18 :

Hieruit moet hij 9 stuiver chyns aan de heer van Boxtel gaan betalen.
Een jaar later stoot hij weer enkele stukken land af  19, namelijk aan zijn broer Goyaert

Pas op 40-jarige leeftijd treedt Peeter in het huwelijk 20 :
‘ Actum den 29e augusty 1660 syn getrouwt Peeter Jan Andries Santegoets 
en  Jenneke Matthijs Lamberts ‘.
Zijn vrouw is waarschijnlijk tenminste 10 jaar jonger. De akte is afkomstig uit bet schepentrouwboek. Een van de vele regels en voorschriften die de achterstelling van de rooms katholieke bevolking tot doel had was namelijk de plicht om bet huwelijk bij de schepenen of de dominee te laten registreren. In de meeste dorpen verzette men zich overigens tegen de komst en het optreden van een dominee.

In 1662, het jaar waarin de 50e penning werd ingevoerd, leent Peeter voor een jaar
de somme van twee hondert gulden, mits middelertyt thien gulden voor intreste ‘.21  
Terugbetaling vindt inderdaad tijdig plaats.

In 1666 wordt broer Jan ziek en stelt een testament op waarbij zijn broers en zusters tot erfgenaam worden benoemd. Peeter heeft het testament mede ondertekend 22 :

1666%20handtek%20Peter%20Jan
Boxtel Not..4712 f.101 1666-12-01

Hierna vernemen we geruime tijd niets over Peeter, tot in 1673 (slechte tijd, oorlog met Frankrijk, brandschattingen e.d.) de bezittingen van broer Andries worden verdeeld. Deze is namelijk overleden zonder kinderen na te laten. Peeter erft daarbij 23 :

De laatst bekende akte die op Peeter betrekking heeft is zijn testament26

De akte is enigszins beverig door Peter ondertekend, terwijl Jenneke volstaat met een ‘merck‘ omdat zij de schrijfkunst niet machtig is. Omdat we over Peter verder niets meer vernemen is het niet onwaarschijnlijk dat hij vrij spoedig hierna is overleden.

Als we Jenneke in 1687 tegen komen, blijkt zij in een rechtszaak verwikkeld te zijn 27 :

Het jaar 1688 begint met een wat uitgebreider betoog 30 :

Het jaar 1689 brengt ook weinig nieuws. In januari wordt de zaak aangehouden, maar in februari worden de schepenen toch ongeduldig 35 :

Inmiddels is uit bovenstaande akten wel duidelijk dat het hier gaat om een geschil tussen de heer van Boxtel en Jenneke, betrekking hebbende op een hoeveelheid lijnwaat ter waarde van 19 gulden.
Eind maart wordt de zaak voortgezet 37 :

In het nieuwe jaar 1690 blijft de zaak op de rol voorkornen en wordt daarbij steeds gecontinueerd.
In juni wordt een nieuwe zaak tegen Jenneke aangespannen 45 :

In tegenstelling met de rechtszaak over het lijnwaat is dit geschil over het salaris van de advokaat oplosbaar. In november is vermeld : ‘ Continuatur op hoop van accoort. 49 ,
en in januari 1691 : ‘afgedaan‘ .50  

De andere zaak blijft het gehele jaar 1691, 1692 en 1693 op de rol voorkomen en wordt daarbij steeds verder uitgesteld. Met het einde van het betreffende boek eindigt ook onze kennis betreffende deze zaak.

Over een ruzie in haar huis wordt bij dochter Maria bericht.

Jenneke blijft na deze geschiedenis een rustig leven leiden want we komen haar pas weer tegen in januari 1707 als zij belooft om in oktober af te lossen 51 :

Zo dat niet gebeurt blijft zij rente verschuldigd. Uit het bijschrift blijkt overigens dat het bedrag pas in 1747 is afgelost door de erfgenamen van Niclaes van Eijndhoven.

In 1710 laat zij een testament vastleggen 52 :

In 1715 compareert bij de notaris in Boxtel 53 :

Jenneke is in 1717 kennelijk niet meer helemaal tevreden over haar testament want zij laat een nieuw vastleggen 54 :

Het testament kwam royaal op tijd want Jenneke is pas eind december 1719 overleden :55


1 Boxtel 5  2 Boxtel R.51 f.148  3Boxtel Gem.Arch. F2 Boxtel Binnen f.19  4 Idem Munsel en Onroy f.49 
5 Boxtel R.14 f.17, 19v en 22  6 Idem f.22v  7 Idem f.26  8 Boxtel R.15 f.lv  9 Boxtel R.15 f.4 en 6v  10 Idem f.12v  11 Idem f.14v en f.17  12 Idem f.21v  13 Boxtel R.15 f.25 en 27v  14 Idem f.29v  15 Idem f.32v  16 Idem f.34  17 Boxtel R.98 f.199  18 Boxtel R.99 f.16v  19 Idem f.67v  20 Boxtel  21 Boxtel R.100 f.10v  22 Not.4712 f.101  23 Michielsgestel R.55 f.46v  24 Boxtel R.104 f.61v  25 Michielsgestel R.56 f.161v  26 Not.4716 f.613  27 Boxtel R.18 f.41v  28 Idem f.43v  29 Idem f.44  30 Idem f.46  31 Idem f.50v  32 Idem f.53v  33 Idem f.56v  34 Idem f.59  35 Idem f.63v  36 Idem f.66v  37 Idem f.69v 38 Idem f.76  39 Idem f.79  40 Idem f.92  41 Idem f.99v  42 Idem f.102v  43 Idem f.115v  44 Idem f.119  45 Idem f.148v  46 Idem f.150v  47 Idem f.155v  48 Idem f.169v  49 Idem f.173v  50 Idem f.180v  51Not.425  dd. 1707-01-22  52 Boxtel R.138 f.181v  53 Not.433 dd.1715-02-23 54 Not.437 dd.1717-12-17  55 Boxtel R.140 f.89

naar Top

07.h01   CATELYN  SANTEGOETS

07.h01   CATELYN  SANTEGOETS,   dr van Roelof Andries  06.e3

Geboren : rond 1606 ,  overleden : voor 1669.
Gehuwd : rond 1625 met Jacob, zoon van Geert Fransen van Ameyden.
Hij is omstreeks 1665 overleden.
Kinderen : Christina, Henrick, Geert, Jan, Maria, Catelyn en Rodulph.
Deze zijn alle in het doopboek vermeld.

Behalve bij het doopsel van de kinderen in de periode 1627 – 1649 komen we Catelyn tegen bij de erfdeling van de bezittingen van haar ouders in 1661 1, en vervolgens bij het vastleggen van een testament in 1664 als Jacop ‘ cranck te bedde ‘ ligt 2. Het is een testament op de langstlevende waarbij ook enkele kinderen een extraatje krijgen toegezegd. Catelyn heeft de akte ondertekend met ‘ Lyneken Roelos ‘ :

1664%20handtek%20Lyneke%20Roelofs
St. Michielsgestel Not.4711 f.412 1664-11-01

In 1669 blijken beiden overleden te zijn.

In 1681 worden de kinderen van Catelyn nog als erfgenamen genoemd in een testament van zus Anneke.


1 Boxtel R.100 f.259  2 Not.4711 f.4123.


07.h04   HENRICK  SANTEG0ETS

07.h04   HENRICK  SANTEG0ETS,   zoon van Roelof Andries   06.e3

Geboren : rond 1612 ,  overleden : in 1664.
Gehuwd 1. : met Iken Martens van de Ven. Zij is overleden voor 1636.
Kinderen :
08.g1   Iken,  geboren rond 1632
08.g2   Maria,  geboren rond 1634
Gehuwd 2. : met Aelke Gommarus Ansems. Zij is overleden omstreeks 1685.
Kinderen :
08.g3   Jan,  gedoopt in Boxtel op 18 sept. 1637
08.g4   Jenneke,  gedoopt in Boxtel op 17 sept 1639.
08.g5   Gommarus,  gedoopt in Boxtel op 7 juli 1642.

Over het eerste huwelijk van Henrick is zeer weinig bekend. Pas bij het doopsel van zijn kinderen uit het tweede huwelijk wordt hij voor het eerst genoemd. Zijn vader overlijdt in 1639 en in 1644 verklaart hij (samen met broer Andries) dat een bedrag van 300 gulden welke zijn vader in 1637 had uitgeleend, is terugbetaald.1  In ditzelfde jaar draagt  Henrick nog ‘ alle alsulcke erffelycke leengoederen binnen deser baronie tot Onroye gelegen, in alder grooten ende toebehoorten als Agneta zijne moedere is besittende ‘ 2  over aan zijn moeder, ‘ ingevolge van de testamente, leste ende wterste wille van wylen Roeloff Andriessen Zantegoits zijns comparants vader ende Agneta zijne moedere ‘. Dit testament is overigens niet bekend.

In de jaren 1645 en 1646 komen we Henrick alleen tegen als ‘ proviseur der taeffele vande H.Geest van Boxtel ‘3, dus als bestuurslid van de armenkas. In 1647, een jaar voordat de Vrede van Munster het einde van de tachtigjarige oorlog inluidt, koopt hij samen met Jan Andries Santegoets ‘ een stuck hoeijlants, gelegen binnen deser baronnye van Boxtel inden hertganck van Onroy ‘.4 Vervolgens horen we enkele jaren niets over hem.

Moeder Neeske wordt in 1655 ziek en maakt een testament op, waarin met name de ongetrouwde kinderen worden genoemd.5  In 1657 speelt zich hetzelfde nogmaals af, terwijl er in dat jaar tevens sprake is van de aankoop van ‘ de hellicht van seeckeren hooybeempt gelegen binnen deser baronnye van Boxtele in de Munselsche Beempden, groot int geheel twee dachmaten ‘.6  Twee jaar later koopt Hendrick van zijn broer Andries ‘ een stuck ackerlandt genoemt den Dystelacker, gelegen binnen deser baronie van Boxtel tot Munsel ter plaetse genoemt het Fissebroeck ‘.7

In 1661 is er sprake van een rente van thien gulden 8  en vindt de erfdeling plaats van de goederen van zijn ouders. Hij erft daarbij 9 :

In 1662 stapt Hendrick naar de notaris in St.Michielsgestel 10 om de helft van alle goederen die hij van zijn overleden vader in gebruik heeft over te dagen aan zijn jongere broer Andries Roeloffs Santegoets:

1662%20ht%20Henrick%20Roelof
St. Michielsgestel Not.4721 f.217 1662-04-17

Eenzelfde handtekening komt voor onder het testament dat hij kort hierna samen met Aelke maakt omdat laatstgenoemde ziek is 11 :

In 1663 wordt Handrick nog genoemd als ‘ oudt H. Geest meester12, vervolgens zijn in 1664 de rollen omgekeerd want dan is Handrick ziek en wordt een codicil (aanvulling op het testament) vastgelegd 13 :

Dat het testament niet te vroeg werd aangevuld blijkt zowel uit het beverige schrift van Handrick bij het zetten van zijn handtekening, als uit een akte twee maanden later 14 :

Vervolgens horen we tijdenlang niets over Aelke, totdat in 1681 bij het testament15 van schoonzus Anneke Roelof Andriessen Santegoets zij zelf en de kinderen als erfgenamen worden genoemd van ‘ een hondert vijfftich gulden ‘ en ‘ eenen halven beempt gecomen van Dries Roeloffs ende een derdendeel in het Vonderbeemdeken, dies moeten sy daer uyt betalen thien ducatons aende erffgenaemen van den testateur

In 1683 verkoopt zij voor 220 gulden ‘ een vierdepart onbedeylt in eenen hoybeempt genaemt Schoutens beempt, groot dit vierdepart een dachmaet ‘ het welk in Onrode is gelegen.16
In 1687 is Aelke kennelijk niet meer onder de levenden, want dat vindt de erfdeling plaats tussen de kinderen Jan, Gommert en Maria. Laatstgenoemde is reeds overleden en in haar plaats treden dan haar drie kinderen. Het totale bezit omvat 17 :


1 Boxtel R.94 f.311v  2 Boxtel R.95 f.92v  3 Boxtel R.51 f.356 en R.95 f.132  4 Boxtel R.96 f.39v 
5 Boxtel R.52 f.3  6Boxtel R.99 f.107v  7 Idem f.162v  8 Boxtel R.100 f.285v  9 Idem f.259 
10 Not.4721 f.217  11 Not.4710 f.575  12 Not.4722 f.13  13 Not.4711 f.312  14 Not.4722 f.58 
15 Not.4716 f.526  16 Boxtel R.111 f.41  17 Boxtel R.135 f.22v

naar Top

07.h05   EVERT  SANTEGOETS

07.h05  EVERT  SANTEGOETS,  zoon van Roelof Andries 06.e3

Geboren : rond 1614 ,  overleden : rond 1670.
Gehuwd 1. : met Aleyda. Zij is overleden voor 1640.
Kinderen :
08.h1   Jan,  gedoopt in Gemonde op 1 maart 1635
Gehuwd 2. : met Anna, dochter van Peter Aarts (omstreeks 1640).
Zij is overleden omstreeks 1680.
Kinderen :
08.h2   Roelof,  gedoopt in Boxte1 op 2 jan 1641. Als kind overleden.
08.h3   Peter,  gedoopt in Boxtel op 22 feb 1642
08.h4   Goelke,  gedoopt in Boxtel op 28 mei 1645
08.h5   Roelof,  gedoopt in Boxtel op 22 feb 1648. Geen verdere gegevens bekend.
08.h6   Henrick,  gedoopt in Boxtel op 2 juli 1651

Over het eerste huwelijk van Evert is, afgezien van het doopsel van zoon Jan, niets bekend.
Tot de jaren 1640 wordt Evert enkele malen genoemd als doopheffer van de kinderen van zijn broer, vervolgens trouwt hij opnieuw rond 1640 en vindt er met de regelmaat van de klok gezinsuitbreiding plaats.
In 1643 komt Evert voor het eerst voor bij een transactie 1 : de aankoop van ‘ een moervelt in alder grooten ende toebehoorten gelegen binnen deser baronie van Boxtel, inden gehuchte van Muntsel ‘.

In 1644 is hij als getuige aanwezig bij een notariële akte welke hij mede ondertekent 2 :

1644%20ht%20Evert%20Roelof
St. Michielsgestel Not.4718 1644-09-03

In 1648 markeert de Vrede van Munster het einde van de Tachtigjarige Oorlog, maar daarmee breekt voor Brabant een tijd aan van uitbuiting en achterstelling.

Evert wordt genoemd in het testament van zijn moeder in 1655 3 en vervolgens bij de erfdeling in 1661.4 Hij erft daarbij in Onrode:

Wat Evert betreft zijn we nu al toe aan zijn laatste vermelding, namelijk zijn testament in 1666: 5

Evert overlijdt en Anneke zet het bedrijf voort.
Moeilijke tijden breken aan als in 1672 de Fransen zuid Nederland bezetten. Weliswaar betekent dit een grotere godsdienstvrijheid, maar de op te brengen lasten zijn schrikbarend hoog.

In 1674 koopt Anneke voor 30 gulden een zesde gedeelte van een recht in zowel de ‘ erffelijcke goederen als allen de erffhaeffelycke ende de haeffelycke goederen ‘ van haar broer, welke in de akte Hendrick van Vlijmen genoemd wordt.6 :

Ook in 1678 breidt Anneke haar bezit uit, namelijk met 7 :

Als Anneke Roelof Santegoets in 1681 een testament maakt, worden de kinderen van Anneke en voorzoon Jan afzonderlijk onder de erfgenamen genoemd. Annekes kinderen krijgen
twee deelen in eenen beempt tot Onrode ende deser testateuren portie in het Busselen tot Onrode ‘.8  

Als laatste gegeven volgen nog twee erfdelingen, namelijk in 1683 en 1684. Bij de eerste deling worden de bezittingen van Evert verdeeld onder Jan, Peeter, Hendrick en de 3 kinderen van Goiltie (Goelke). Dit bestaat uit 9 :


1 Boxtel R.95 f.46v  2 Not.4718 dd.1644-09-05  3 Boxtel R.52 f.5  4 Boxtel R.100 f.259 
5 Not.4712 f.70  6 Not.4715 f.218  7 Boxtel R.104 f.l29v  8 Not.4716 f.526  9 Boxtel R.111 f.30 
10 Idem f.84 

naar Top

07.h06   ANDRIES  SANTEGOETS

07.h06 ANDRIES SANTEGOETS, zoon van Roelof Andries 06.e3

Geboren : rond 1616 ,  overleden : na 1668.
Gehuwd : op 29 januari 1663 in Boxtel met Meggelke, dochter van Maurus Slegers, weduwe van Cornelis Wouters. Zij is na 1678 overleden.
Kinderen: geen

In 1648 (Vrede van Munster, einde van de Tachtigjarige Oorlog) komt Andries voor als doopheffer, in 1649 treedt hij weer op voor zijn moeder 3. Dat hij ook zelf bezittingen had blijkt uit het verpondingsregister in Boxtel, 4

In 1655 en 1657 laat moeder Neeske respectievelijk een testament en een codicille vastleggen. Daarin wordt met name aan de ongetrouwde inwonende kinderen een en ander in het vooruitzicht gesteld 5, 6 , o.a. aan Andries, ‘ voor hunne getrouwe hulpe ende dienst ‘.

Vervolgens wordt het 1666 en dan verkoopt Andries een hooiland in Gemonde 13  en wordt hij als getuige gevraagd bij de notaris bij het testament van14 :

1666%20ht%20Andries%20Roelof
St. Michielsgestel Not.4712 f103 1666-12-31

In 1668 maken Andries en Mechtelt een testament 15:

Daarmee is het hoofdstuk Andries afgesloten.

In het boek van de notaris komen we echter in 1702 een aantekening tegen dat de akte van huwelijksvoorwaarden nog niet is betaald 16 :

Deze Adriaen is getrouwd met Jenneke, een dochter uit het eerste huwelijk van Mechtelt met Cornelis Wouters van Abeelen. In 1678 heeft zij nog een testament gemaakt wat daarop betrekking heeft.17 Andries Santegoets is dan reeds overleden. Het besloten testament wordt op 24 october 1700 geopend, mogelijk is Mechtelt kort daarvoor overleden.


1 Boxtel R.94 f.311v  2 Boxtel R.95 f.l08v  3 Boxtel R.97 f.22  4 Boxtel Gem.Arch. Verp. f2 Munsel en Onroy f.64 5 Boxtel R.52 f.3  6 Not.4709 f.326  7 Boxtel R.99 f.162v  8 Boxtel R.100 f.259  9 Not.4721 f.217  10 Boxtel 19 f.28  11 Not.4722 f.10v en 13  12 Idem f.50  13 Boxtel R.100 dd.1666-03-10  14 Not.4712 f.103  15 Not.4713 f. 260  16 Not.4729 f.9  17 Not.4728 dd.1678-09-14

naar Top

07.h07   JAN  SANTEGOETS

07.h07   JAN  SANTEGOETS,   zoon van Roelof Andries   06.e3

Gedoopt : in Boxtel op 19 mei 1618 ,  overleden : in 1670.
Gehuwd : in 1655 met Arike, dochter van Jan Hendricx Santegoets (zie 06.a1) en Engelke van de Sande. Zij is overleden op 26 november 1703 in Boxtel.
Kinderen :
08.j1   Jan,  gedoopt in Boxtel op 23 december 1656. Geen verdere gegevens bekend.
08.j2   Agnes,  gedoopt in Boxtel op 12 februari 1659. Geen verdere gegevens bekend.
08.j3   Roelof,  gedoopt in Boxtel op 28 juli 1660.
08.j4   Henrick,  gedoopt in Boxtel op 12 november 1665. Geen verdere gegevens bekend.
08.j5   Andries,  gedoopt in Boxtel op 8 november 1669.

In het testament van moeder Neeske in 1655 wordt Jan samen met de andere ongetrouwde kinderen genoemd1. In 1657 bij het codicille hoort Jan bij de getrouwde kinderen 2. Nemen we ook het doopsel eind 1656 in aanmerking dan moet het huwelijk eind 1655 of begin 1656 gesloten zijn.

In 1661 vindt ook de erfdeling van de bezittingen van zijn ouders plaats. Jan komt daardoor in het bezit van 7 :

Een gedeelte van deze bezittingen verkoopt Jan in 1662 weer aan broer Adriaen, namelijk 8 :

In 1664 is Jan als getuige aanwezig bij een notariële akte van Aelke, de vrouw van zijn overleden broer Hendrick. Daaruit blijkt dat ook hij de schrijfkunst machtig was 10 :

1664%20ht%20Jan%20Roelof
St. Michielsgestel Not.4722 f.58 1644-08-14

Nadat in 1669 nog zoon Andries is geboren, wordt Adriaentien in 1671 als weduwe genoemd bij een erfdeling. Daarbij worden eerst de goederen verdeeld die wijlen Jan samen met zijn schoonmoeder bezat en vervolgens worden de bezittingen van zijn schoonfamilie verdeeld tussen Adriaentien en de andere kinderen van Jan Hendricx Santegoets.
Bij de eerste erfdeling krijgt Adriaentien 11 :

Na een tussentijdse vermelding als doopheffer in St.Michielsgestel komt Adriaentien weer voor in akte van 1677, betrekking hebbende op de aankoop van haar broer Jan van ‘ een stuck ackerlants genoempt den Mesmaeker, groot ontrent twee loopensaet, gelegen onder Cleynder Lyempde ‘ voor 100 gulden.14

In 1681 maakt Anneke Roelofs Santegoets (zus van wijlen Jan Roelofs en schoonzus van Adriaentien) een testament waarbij aan

Arike blijft actief het bedrijf voortzetten en in 1685 koopt zij in Klein Liemde ‘ een stuck ackerlants genaempt den Heuvelacker, groot ontrent anderhalff loopensaet, ….. Item een stuck weylant genaempt Everts Stoppelen weyke,16  en in 1687 in dezelfde plaats nog een heiveldje 17 .

In 1689 verschijnt zij met enkele andere ‘ gebruyckeren van syn excellentie den heere prince de Hornes respective hoeven binnen deser baronnije ‘ voor de schepenen en verklaart daarbij onder ede ‘ dat sy deponente hare portie van seecker stuck fyn lynwaet wel te hebben gegeven sonder te weten oft ’t gelooft is, maer gesegt te hebben dat sy doen souden als een ander, ende verclaert voorders noch te weten dat tselve lynwaet is gegeven voor het verdorven jaere van 1600 twee entseventigh 18

In 1694 wordt zij nog genoemd als erfgename in het testament van Jenneke Jans Santegoets 19  en daarna rest slechts haar overlijden 20 :
(26 november 1703): Adriana Jan Santegoets, Obiijt Adriana Jan Santegoets, vidua, Cleyn Liempt


1 Boxtel R.52 f.3  2 Not.4709 f.326  3 Boxtel R.99 f.160  4  Idem f.163  5 Liemde R.40 f.38v  6 Idem f.58v  7 Boxtel R.100 f.259  8 Idem f.32  9 Idem f.33  10 Not.4722 f.58  11 Boxtel R.103 f.12v  12 Idem f.16v  13 Idem f.33v  14 Boxtel R.104 f.104  15 Not.4716 f.526  16 Boxtel R.111 f.100  17 Boxtel R.112 f.19v  18 Boxtel R.135 f.69  19 Not.419 f.187  20 Boxtel DTB.5

naar Top

07.h08   HEYLKE  SANTEGOETS

07.h08   HEYLKE  SANTEGOETS,   dochter van Roelof Andries   06.e3

Geboren : rond 1620 ,  overleden : voor 1681.
Gehuwd : met Jan, zoon van Peter Huybert van Tuyl. Hij is voor 1687 overleden.
Kinderen : Emke, Mayke, Roeloffke, Anneke.

Na een vermelding als doopheffer in 1637 komen we Heylke tegen bij de erfdeling in 1661 .1
In 1666 koopt zij van broer Adriaen een halve wei in Gemonden 2  en in 1670 in hetzelfde gehucht een stuk land. 3

In het testament van zus Anneke in 1681 erven ‘ de kinderen Jan Peters Huyberts van Tuyl eenen acker ‘ 4, zodat we mogen aannemen dat Heylke toen reeds was overleden.
Tenslotte valt nog de erfdeling tussen de vier dochters te melden in 1687 .5


1 Boxtel R.100 f.259  2 Idem f.272  3 Boxtel R.102 f.23v  4 Not.4716 f.526  5 Boxtel R.135 f.34v


07.h09   ANNA  SANTEGOETS

07.h09   ANNA  SANTEGOETS,   dochter van Roelof Andries   06.e3

Gedoopt : in Boxtel op 13 januari 1622 ,  overleden : na 1681.
Gehuwd : op 18 juni 1662 in Boxtel met Aert, zoon van Peter Aertsen.
Ook hij is overleden na 1681.
Kinderen : Adriaentje.

In het testament van moeder Neeske in 1655 en de codicille van 1657 wordt Anneke met name genoemd als een ongetrouwde behulpzame dochter 1, 2. Verder komt zij voor bij de erfdeling in 1661 3 en bij de aankoop van enig land in 1662 van broer Jan 4. In die tijd heeft zij trouwplannen en in juni verschijnen bij de notaris 5 :

In 1667 is waarschijnlijk een dochter geboren, maar omdat het doopboek uit die tijd slechts patroniemen (voornamen) noemt is dit niet helemaal zeker. Bij het testament in 1681 wordt in ieder geval geen kind genoemd en de bezittingen worden daarbij aan de respectieve familieleden toebedacht.6  
Anneke blijkt daarbij een kapitaal van 1.165 gulden en van 750 gulden te hebben uitstaan en bovendien nog over de nodige landerijen te beschikken. Het testament wordt dan opgesteld omdat Aerdt ziekelijk was.
Tot slot zij nog vermeld dat bovenstaande akte in verband met hun voorgenomen huwelijk genoemd wordt in een register in 1702, met de aantekening ‘ N.B. 50 gld ‘.7  Als die post toen nog open stond zal er van betaling wel niets meer gekomen zijn.


1 Boxtel R.52 f.3  2 Not.4709 f.327  3 Boxtel R.100 f.259  4 Idem f.33 5 Not.4710 f.550  6 Not.4716 f.526  7 Not.4729 f.9

naar Top

07.h10   ADRIAEN  SANTEGOEDS

07.h10   ADRIAEN  SANTEGOEDS,   zoon van Roelof Andries   06.e3

Geboren : rond 1624 ,  overleden : rond 1675.
Gehuwd : in september 1660 in Liemde met Margriet, dochter van Goyaert Goyaert van de Bichelaer. Zij is overleden tussen 1662 en 1680.
Kinderen :
08.k1   Goyaert,  geboren rond 1661.

Met Adriaen wordt de rij van personen uit de zevende generatie afgesloten.
In 1655 wordt hij genoemd in het testament van zijn moeder waarbij hem o.a. een bed, een zwart pak en een zwarte mantel wordt toegezegd.1  Ook in 1657 krijgt hij een eervolle vermelding vanwege zijn ‘ getrouwe hulpe ende dienst ‘ als ongetrouwde zoon.2  
Lang blijft hij dan niet meer vrijgezel, want in 1660 in september 3 :

Misschien heeft hij zin in het huwelijk gekregen toen hij als peetvader optrad in de eerste helft van dat jaar.

De erfdeling in 1661 komt hem goed van pas. Hij erft 4 :

Van genoemde broer Jan koopt Adriaen in 1662 ‘ een stuck ackerlants genoempt den Haverstreep, gelegen in Gemonden ter plaetse aen de Langenbergh 5.
In 1666 besluit Adriaen tot verkoop aan zus Heylke van ‘ seeckere halfve weye erve om te gebruyeken tot mosnoegh ‘ voor een prijs van 19 gulden.6  
Na een vermelding als getuige in 1668 komen we Adriaen niet meer tegen.

Bij het testament van Anneke Roelof in 1681 wordt nagelaten 7 :
aen Margriet wedue Adriaen Roeloffs twee hondert guldens, aen de kinderen van Arien Roeloffs de somme van tachtentich gulden tot verbeteringe van hun loth
alsmede een aandeel in het na te laten kapitaal van 2.000 gulden.


1 Boxtel R.52 f.3  2 Not.4703 f.527  3 Liemde R.40 f.1  4 Boxtel R.100 f.259  5 Idem f.32  6 Idem f.272  7 Not.4716 f.526 

naar Top